Litouwen is klein, met minder dan 3 miljoen inwoners, maar de economie is groter dan die van de twee andere Baltische landen, Estland en Letland, en het land doet het wereldwijd goed, vooral dankzij de economische en financiële voordelen die het haalt uit het EU-lidmaatschap.

Vanwege de nabijheid van en handelsrelatie met Rusland vormt de geopolitieke situatie een potentiële uitdaging voor de Litouwse economie. Geen van deze dynamieken heeft echter invloed op de betalingssector van het land, die gezond en divers is gebleven. Bij uitbreiding naar de Litouwse markt moeten bedrijven zich bij het opstellen van een betalingsstrategie richten op de regelgeving en de wensen van klanten. Bedrijven kunnen zich op succes voorbereiden door:

• In te spelen op lokale voorkeuren
  
• Prioriteit te geven aan veiligheid en privacy
  
• Een flexibele klantervaring te creëren
  

De situatie op de markt

Litouwen is lid van de EU en de eurozone, dus de munteenheid is de euro. De Bank van Litouwen, de centrale bank van het land, speelt een belangrijke rol bij het toezicht op de betalingsomgeving van het land. Naast de binnenlandse regelgeving heeft ook de Europese Centrale Bank (ECB) invloed in Litouwen.

Veiligheid en onderlinge verbondenheid vormen de basis van de betalingssystemen in Litouwen. Deze systemen voldoen aan de herziene betaaldienstenrichtlijn (PSD2) van de EU, implementeren sterke cliëntauthenticatie (SCA) en nemen deel aan de Single Euro Payments Area (SEPA).

Dankzij de steun van de overheid is Litouwen bijzonder aantrekkelijk voor bedrijven en fintech-verbeteringen, en veel grote internationale bedrijven hebben vestigingen in het land.

Betaalmethoden

Litouwen heeft een snel ontwikkelende en innovatieve economie en heeft technologisch geavanceerdere betaalopties ingevoerd. Maar het land is nog steeds afhankelijk van contant geld, vanwege zijn diepe historische wortels. Dit zijn de meest voorkomende betaalmethoden:

Gebruik

Litouwers gebruiken nog steeds veel contant geld. Uit gegevens van de ECB blijkt dat 62% van de transacties aan verkooppunten (POS) in 2022 met contant geld werd gedaan. Maar overheidsregels hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van betalingen. Regelgevende initiatieven zijn meestal gericht op het stimuleren van elektronische transacties. Zo geven belastingautoriteiten incentives voor kaartbetalingen, die zijn bedoeld om de transparantie van transacties te verbeteren en financiële fraude te bestrijden. De Litouwse overheid legt ook beperkingen op aan het gebruik van contant geld voor bepaalde transacties om het risico op witwassen te verminderen. Sinds 2022 zijn contante betalingen van meer dan € 5.000 aan banden gelegd en moet de ontvanger van een grotere contante betaling dit binnen 10 dagen melden aan de belastingdienst.

In datzelfde jaar waren volgens de ECB creditcards en betaalpassen goed voor 32% van de POS-transacties in Litouwen, en was meer dan 53% van alle kaartbetalingen contactloos. Dit kan deels te wijten zijn aan een beleidswijziging tijdens de COVID-19-pandemie, waarbij de limiet voor contactloze transacties zonder pincode werd verhoogd van € 25 naar € 50.

Digitale wallets en mobiele betalingen zijn ook populairder geworden: 36% van de Litouwse klanten gebruikt mobiele betaalapps voor contactloze POS-transacties. Deze veranderingen laten zien dat mensen steeds minder contant geld gebruiken en meer kiezen voor dingen als contactloze betalingen en QR-codes.

Uit gegevens van de Bank van Litouwen blijkt dat 69% van de mensen met een betaalrekening in 2022 mobiele apps gebruikte die door betaaldienstaanbieders waren ontwikkeld, tegenover 56% in 2021. Van hen gebruikte 66% deze apps om betalingen over te maken, terwijl 36% ze gebruikte om POS-betalingen te doen met hun telefoon en 6% met smartwatches of andere wearables.

Populaire B2C-betaalmethoden in Litouwen

• Contant geld
  
• Creditcards en debitcards
  
• Peer-to-peer (P2P)-apps (bijv. Wise, Revolut, TransferGo, Paysera)
  
• Rechtstreekse bankoverschrijvingen
  
• Digitale wallets
  

Populaire B2B-betaalmethoden in Litouwen

• Debitcards en creditcards
  
• Rechtstreekse bankoverschrijvingen
  
• Contant geld voor bedragen onder € 5.000
  

Trends

Er zijn meerdere fintech-bedrijven actief in Litouwen, waaronder Revolut. Dit digitale bankbedrijf biedt rekeningen in meerdere valuta's, digitale wallets en handel in cryptovaluta aan meer dan 30 miljoen klanten wereldwijd. Andere fintech-bedrijven zoals TransferGo en Paysera hebben zich gevestigd als toonaangevende aanbieders van grensoverschrijdende betalingsoplossingen.

Digitale wallets (bijv. Apple Pay, Google Pay, lokale oplossingen zoals MoQ) worden steeds populairder, wat de opkomst van contactloze en mobiele betalingen in Litouwen laat zien.

Gemak en frictie bij toetreding tot de markt

De Litouwse overheid heeft de afgelopen decennia gestreefd naar de ontwikkeling van een bedrijfsvriendelijke economie. Bedrijven die in Litouwen actief zijn, moeten echter rekening houden met een aantal factoren met betrekking tot de betalingsmarkt.

Belastingen

Het tarief van de belasting over de toegevoegde waarde (btw) in Litouwen is 21% voor de meeste goederen en diensten. Voor bepaalde categorieën, zoals boeken en farmaceutische producten, geldt echter een verlaagd btw-tarief van 5% of 9%. Bedrijven zijn verantwoordelijk voor het innen van de btw bij klanten en het afdragen van de belasting aan de overheid. Het is belangrijk dat de btw-regels correct worden nageleefd, omdat te late of onjuiste afdrachten kunnen leiden tot boetes.

Chargebacks en geschillen

In Litouwen hebben banken, net als in veel andere Europese landen, vrijwillige terugboekingsprocedures in verschillende kaartcontracten, volgens het Europees Consumentencentrum. De overeenkomsten van Visa en Mastercard staan bijvoorbeeld chargebacks toe bij niet-levering en non-conformiteit. Instellingen maken deze procedures echter die procedures vaak niet bekendmaken. De termijn waarbinnen klanten een terugvordering kunnen indienen, hangt af van de overeenkomst, maar is meestal 120-180 dagen. Zodra een financiële dienstverlener het bedrijf op de hoogte stelt van het verzoek tot terugvordering van een klant, heeft het bedrijf 14 dagen de tijd om te reageren; als het dat niet doet, wordt de terugbetaling automatisch toegekend.

Litouwen past ook de SEPA-regelgeving toe, die specifieke bepalingen bevat voor chargebacks. Deze bepalingen geven klanten het recht om binnen acht weken een terugbetaling aan te vragen voor automatische incasso's.

Internationale betalingen

De Litouwse economie verwerkt veel internationale betalingen vanwege het lidmaatschap van het land van de EU. Zo werken ze:

• Valutaomrekening: Valutaomrekening in Litouwen volgt de EU-regels, met name PSD2. Deze richtlijn zorgt voor transparantie in wisselkoersen en kosten door financiële instellingen en betaaldienstverleners te verplichten alle kosten van valutaomrekening openbaar te maken. Deze kosten kunnen servicekosten en de wisselkoersopslag boven de interbancaire koers omvatten. Deze informatie moet worden vermeld op websites en op de fysieke plaats van de transactie.
  Er zijn verschillende klantvriendelijke bedrijven die valutaomrekening voor particulieren doen, zoals Paysera, Revolut en Wise.

• SEPA-overschrijvingen: Als lid van de EU en de eurozone maakt Litouwen deel uit van SEPA. Dit maakt bankoverschrijvingen in euro's makkelijker en vergemakkelijkt grensoverschrijdende transacties binnen de eurozone.

• Internationale handelsbetrekkingen: Litouwen heeft sterke betalingsbanden met andere EU-lidstaten vanwege EU-regelgeving. Dit partnerschap maakt gemakkelijke grensoverschrijdende betalingen mogelijk en zorgt voor economische integratie. Het land heeft vooral sterke relaties met zijn buren in de Noords-Baltische regio: Letland, Estland, Zweden, Denemarken en Finland.

Rusland behoort van oudsher tot de vijf belangrijkste handelspartners van Litouwen. Na de invasie van Oekraïne begin 2022 hebben landen over de hele wereld echter sancties opgelegd aan Rusland, waardoor de relatie met Litouwen (en andere EU-landen) aanzienlijk is verzwakt.

Beveiliging en privacy

Omdat Litouwen lid is van de EU, moet het zich houden aan de strenge veiligheids- en privacyregels van de Unie. Hoewel dit extra eisen voor bedrijven kan betekenen, zijn er grote voordelen voor klanten.

• Wetgeving inzake gegevensbescherming: Litouwen houdt, net als de rest van de EU, zich aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), waarin strenge normen worden gesteld voor de bescherming van klantgegevens. De AVG vereist expliciete toestemming voor het verzamelen van gegevens en geeft klanten het "recht om vergeten te worden", wat garandeert dat hun gegevens op verzoek kunnen worden gewist.

• PSD2: Onder PSD2 zijn betaaldienstaanbieders verplicht om SCA te implementeren. Bij de meeste transacties is tweefactorauthenticatie nodig om de veiligheid te verbeteren.

• Staatsinspectie voor gegevensbescherming: De nationale gegevensbeschermingsautoriteit van Litouwen is verantwoordelijk voor het toezicht op en de handhaving van de compliance van de AVG. De autoriteit kan boetes opleggen aan entiteiten die klantgegevens niet adequaat beschermen en streeft naar het creëren van een strenge norm voor gegevensbescherming.

• Wetgeving tegen het witwassen van geld (AML): Litouwen volgt de EU-richtlijnen inzake AML en de bestrijding van terrorismefinanciering (CTF). Financiële instellingen moeten uitgebreide systemen implementeren om verdachte financiële activiteiten te controleren en te melden. Niet-compliance kan leiden tot zware straffen, wat het belang van financiële veiligheid voor het land onderstreept. De dienst voor onderzoek naar financiële criminaliteit is gespecialiseerd in AML-inspanningen en versterkt de veiligheid van Litouwen nog verder. De dienst voert grondige controles en onderzoeken uit naar verdachte financiële activiteiten en fungeert als een bescherming tegen illegale activiteiten.

Belangrijkste succesfactoren

De Litouwse betalingssector bereidt bedrijven voor op succes. Maar zoals bij elk complex systeem zijn er ook uitdagingen. Houd rekening met de volgende factoren bij het opstellen van een betalingsstrategie in het land:

• Tempo van technologieadoptie: Litouwen is traag geweest met het adopteren van opkomende betaaltechnologieën, met name mobiele betalingen. In 2022 gebruikte slechts 36% van de Litouwse klanten mobiele betaalopties voor POS-transacties. Dit trage tempo vormt een uitdaging voor bedrijven, omdat ze meerdere betalingssystemen moeten ondersteunen om aan de verschillende voorkeuren van consumenten te kunnen voldoen. Dit kan ook de complexiteit van het systeem vergroten en het ontwerp van de gebruikerservaring bemoeilijken.

• Internationale mogelijkheden: Litouwen maakt deel uit van SEPA, wat transacties in de eurozone makkelijker maakt, maar er zijn uitdagingen voor internationale transacties buiten SEPA. Verschillende regels, verschillende transactiekosten en wisselende wisselkoersen maken internationale transacties complex en duur. De export van Litouwen bedroeg in 2022 meer dan 46 miljard dollar, wat de omvang van de jaarlijkse grensoverschrijdende transacties laat zien.

• compliance van regelgeving op het gebied van gegevensbeheer: De AVG stelt hogere eisen aan bedrijven die in Litouwen actief zijn. Niet-compliance kan leiden tot boetes van maximaal 20 miljoen euro of 4% van de wereldwijde jaaromzet van een bedrijf. Deze regelgeving maakt aanzienlijke investeringen in systemen voor gegevensbeheer noodzakelijk, met name voor betalingssystemen, waar de gevoeligheid van gegevens en de frequentie van gegevensuitwisseling belangrijke aandachtspunten zijn.

• Geopolitieke zorgen: Litouwen heeft altijd goede handelsbanden gehad met Rusland, maar die zijn flink onder druk komen te staan door de Russische invasie in Oekraïne. Litouwen deelt een klein stukje grens met Kaliningrad, een Russische exclave. Het land heeft ook een veel langere grens met Wit-Rusland, een sterke bondgenoot van Rusland. Deze geografische realiteit maakt het over land vervoeren van goederen en handel ingewikkeld, waardoor er mogelijkheden ontstaan om sancties te omzeilen. Hoewel de meeste bedrijven die in Litouwen actief zijn waarschijnlijk niet door deze realiteit worden geraakt, is het belangrijk dat ze een goed beeld hebben van de economische situatie van het land.

Kernpunten

Bedrijven die de Litouwse markt willen betreden, moeten inspelen op lokale voorkeuren, prioriteit geven aan compliance van strenge veiligheidsmaatregelen en zich richten op de klantervaring. Hier volgt een overzicht om in gedachten te houden bij het opstellen en uitvoeren van jouw bedrijfsplan:

Speel in op lokale voorkeuren

• Ondersteun meerdere betaalmethoden: Hoewel internationale kaartnetwerken zoals Visa en Mastercard veel worden gebruikt, is het handig om ook lokale betaalmethoden zoals Paysera aan te bieden om een breder klantenbestand aan te spreken. Zorg ervoor dat je contant geld kunt accepteren; een aanzienlijk deel van het klantenbestand is hier nog steeds van afhankelijk. Door meerdere betaalmethoden te accepteren, laat je klanten zien dat je hun betalingskeuzes respecteert, wat het vertrouwen vergroot en het aantal voltooide transacties verhoogt.

• Zorg voor meertalige betaalinterfaces: De diverse bevolking van Litouwen spreekt verschillende talen, waaronder Litouws, Russisch en Pools. Om een meer herkenbare gebruikerservaring te creëren, moet je betaalinterfaces in meerdere talen aanbieden. Lokalisatie gaat verder dan vertalen; het gaat erom het betalingsproces gemakkelijk en vertrouwd te maken voor klanten met verschillende taalkundige achtergronden.

• Gebruik SEPA voor automatische incasso's: SEPA is belangrijk in Litouwen, vooral voor terugkerende betalingen zoals abonnementen en energierekeningen. Je kunt terugkerende betalingen makkelijker maken door SEPA-compatibele betaalgateways te gebruiken. Dit maakt transacties eenvoudiger en sluit aan bij de lokale voorkeur voor automatische incasso's.

Geef prioriteit aan veiligheid en privacy

• Geef prioriteit aan compliance van gegevensprivacy: Litouwen houdt zich als EU-lidstaat aan strenge regels voor gegevensprivacy, waaronder de AVG. Zorg ervoor dat je betalingsprocessen voldoen aan de AVG. Door zorgvuldig en transparant om te gaan met persoonlijke en betalingsgegevens bouw je vertrouwen op bij Litouwse klanten, die zich steeds meer bewust worden van de noodzaak van gegevensbescherming.

• Beveilig online winkelgegevens: De omzet van de e-commercemarkt in Litouwen werd geschat op ongeveer 1,13 miljard dollar in 2024, en er is een bijbehorende stijging geweest in online creditcardbetalingen. Om klanten vertrouwen te geven bij interactie met je online aanwezigheid, moet je hen verzekeren dat je een veilige en toch gemakkelijke online afrekenervaring biedt.

• Investeer in beveiliging: Litouwen hecht veel waarde aan gegevensbeveiliging. Verhoog het vertrouwen van klanten door te investeren in geavanceerde beveiligingsmaatregelen, zoals tweefactorauthenticatie en encryptie.

Bouw een flexibele klantervaring op

• Implementeer opties voor meerdere valuta's: Door de groeiende populariteit van Litouwen als toeristische bestemming kan je bedrijf profiteren van het aanbieden van betalingsopties in meerdere valuta's. Door klanten in hun favoriete valuta te laten betalen, verhoog je het gemak en de tevredenheid, vooral voor internationale reizigers en expats die in Litouwen wonen.

• Pas je aan aan de voorkeuren voor mobiel betalen: Hoewel mobiele betalingen in Litouwen niet zo wijdverbreid zijn als in andere EU-landen, nemen ze wel toe. Zorg ervoor dat je hierop bent voorbereid, maar blijf flexibel in de andere aangeboden betaalmethoden.

• Bied realtime klantenondersteuning: Een makkelijk bereikbare klantenservice kan betalingsgerelateerde problemen snel oplossen, wat leidt tot een soepelere betalingservaring. Door klanten opties te bieden zoals live chat of directe hulp via de telefoon, kun je ervoor zorgen dat ze een positieve betalingservaring hebben.