ภาษีประเภทต่างๆ ในสเปนประกอบด้วยภาษีทางตรง เช่น ภาษีบริษัท (IS) และภาษีทางอ้อม เช่น ภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) และ ITPAJD (Impuesto sobre Transmisiones Patrimoniales y Actos Jurídicos Documentados ที่ภาษาอังกฤษเรียกว่า Transfer Tax and Stamp Duty หรือภาษีการโอนและอากรแสตมป์)

ในบทความนี้ เราจะอธิบายว่า ITPAJD คืออะไร ประกอบด้วยอะไรบ้าง มีวิธีคำนวณอย่างไร และคุณต้องทำขั้นตอนใดบ้างเพื่อแจ้งและปฏิบัติตามภาระหน้าที่ทางภาษีของคุณ

เนื้อหาหลักในบทความ

• ITPAJD คืออะไร
  
• ITPAJD คำนวณอย่างไร
  
• การประเมิน ITPAJD ด้วยตนเองมีหลักการทำงานอย่างไร
  

ITPAJD คืออะไร

ITPAJD เป็นภาษีทางอ้อม ซึ่งหมายความว่าจะไม่แปรผันไปตามสถานการณ์ทางเศรษฐกิจของผู้เสียภาษี แต่จะแปรผันไปตามสินค้าและบริการที่ต้องเสียภาษี ITPAJD เป็นภาษีของรัฐ แม้ว่าจะมีการมอบหมายอำนาจการในการเก็บภาษีให้กับเขตปกครองตนเองแต่ละเขตก็ตาม ITPAJD ประกอบด้วยภาษี 3 ประเภท ดังนี้

• TPO: ภาษี การโอนทรัพย์สินที่มีค่าตอบแทน ("transmisiones patrimoniales onerosas") ใช้กับการโอนสินค้าหรือสิทธิใดๆ โดยมีเงื่อนไขว่าจะต้องเป็นธุรกรรมไม่ต้องเสียภาษีมูลค่าเพิ่ม ตัวอย่างเช่น รถมือสองที่ขายโดยบุคคลทั่วไปจะต้องเสียภาษี TPO แต่หากรถคันเดียวกันนี้ขายโดยบริษัท จะต้องเสียภาษีมูลค่าเพิ่มแทน และจะไม่มีการเรียกเก็บภาษีสำหรับการโอนทรัพย์สินที่มีค่าตอบแทน ส่วนบ้านมือสองจะต้องเสียภาษีการโอน ไม่ว่าจะขายโดยบริษัทหรือเป็นธุรกรรมระหว่างบุคคลทั่วไปก็ตาม ภาษีนี้ยังใช้กับการให้กู้ยืมระหว่างสมาชิกในครอบครัวและการให้สัมปทานจากหน่วยงานปกครองด้วย
  
• AJD: อากรแสตมป์ ("impuesto sobre actos jurídicos documentados") คือภาษีที่เรียกเก็บจากเอกสารทางการค้าและเอกสารสัญญาใดๆ ที่กลายเป็นส่วนหนึ่งของบันทึกจากเจ้าหน้าที่รับรองเอกสาร
  
• OS: ภาษีการดำเนินงานของบริษัท ("operaciones societarias") เป็นภาษีที่เรียกเก็บจากการดำเนินงานเชิงพาณิชย์ ในบรรดาภาษี 3 ประเภทที่ประกอบกันเป็น ITPAJD ภาษี OS มีผลกระทบต่อธุรกิจในสเปนมากที่สุด และเราจะเน้นที่ภาษีประเภทนี้เป็นหลักในคู่มือ
  

มีธุรกิจใดบ้างที่ต้องจ่ายภาษี ITPAJD ในการดำเนินงานของบริษัท

ธุรกิจในสเปนต้องจ่ายภาษี ITPAJD ประเภท OS หากดำเนินกิจกรรมเชิงพาณิชย์ต่อไปนี้

• การลดทุนของบริษัท
  
• การเลิกกิจการของบริษัท โดยมีเงื่อนไขว่าจะมีต้องมีการคืนเงินสมทบให้กับหุ้นส่วนที่ก่อตั้งบริษัท การดำเนินงานของบริษัทนี้จะต้องเสียภาษี ITPAJD หากการเลิกกิจการไม่เกิดขึ้นภายใต้ระเบียบพิเศษที่ระบุไว้ในกฎหมายฉบับที่ 27/2014
  

เดิมทีแล้ว การดำเนินงานหลายประเภทต้องเสียภาษีการดำเนินงานของบริษัท แต่มีการเปลี่ยนแปลงในเดือนธันวาคม 2010 เมื่อมีการออกพระราชกฤษฎีกาฉบับที่ 13/2010 เพื่อส่งเสริมการลงทุนและการสร้างงาน โดยระเบียบข้อบังคับนี้ยกเว้นกิจกรรมทางธุรกิจต่อไปนี้จากภาษีดังกล่าว

• การจัดตั้งบริษัท
  
• การเพิ่มทุนของบริษัท
  
• เงินสมทบจากหุ้นส่วนตั้งแต่ 1 รายขึ้นไปที่ไม่ทำให้ทุนของบริษัทเพิ่มขึ้น
  
• การโอนสำนักงานที่จดทะเบียนไปยังสเปน ไม่ว่าการโอนนี้จะส่งผลกระทบต่อสำนักงานที่จดทะเบียนหรือที่อยู่ที่ดำเนินงานจริงก็ตาม การดำเนินการนี้จะไม่ต้องเสียภาษี ITPAJD ประเภท OS หากสำนักงานใหญ่ไม่ได้ตั้งอยู่ในสหภาพยุโรปตั้งแต่แรก
  

แม้ว่าพระราชกฤษฎีกาฉบับที่ 13/2010 จะลดภาระทางภาษีเมื่อเทียบกับระเบียบข้อบังคับก่อนหน้านี้ แต่ก็ยังมีหลายกรณีที่หน่วยงานที่ไม่ถือว่าเป็นบริษัท นิติบุคคล หรือชุมชนของทรัพย์สิน ยังคงต้องประเมิน ITPAJD ด้วยตนเอง ดังนี้

• นิติบุคคลใดๆ ที่แม้จะไม่ใช่บริษัท แต่ก็มีวัตถุประสงค์ในการแสวงหาผลกำไร
  
• บริษัทร่วมเป็นเจ้าของที่จัดตั้งขึ้นอันเป็นผลมาจากนิติกรรมระหว่างบุคคลที่ยังมีชีวิต โดยจะต้องมีการดำเนินกิจกรรมทางธุรกิจอยู่
  
• บริษัทร่วมเป็นเจ้าของที่จัดตั้งขึ้นอันเป็นผลมาจากการรับมรดก หากธุรกิจยังคงดำเนินงานต่อเนื่องนานกว่า 3 ปี
  
• ข้อตกลงกิจการร่วมค้า
  

ITPAJD คำนวณอย่างไร

ในปี 2009 ได้มีการออกกฎหมายฉบับที่ 22/2009 เพื่อควบคุมการจัดหาเงินทุนของเขตปกครองตนเอง กฎหมายนี้ส่งผลให้รัฐมอบหมายให้เขตปกครองตนเองแต่ละเขตบริหารจัดการ ITPAJD แม้ว่าเขตปกครองตนเองแต่ละเขตจะสามารถกำหนดวิธีคำนวณและอัตราภาษีของตนเองได้ แต่ภาษีบางประเภทที่เป็นส่วนหนึ่งของ ITPAJD ยังคงคำนวณในลักษณะเดียวกันทั่วประเทศสเปน

ภาษี OS

ภาษีนี้ซึ่งรวมอยู่ใน ITPAJD มีอัตราอยู่ที่ 1% (อัตราทั่วไป) ซึ่งอัตรานี้จะเท่ากันเสมอ ไม่ว่าจะอยู่ในเขตปกครองตนเองใดหรือมีปัจจัยอื่นใดก็ตาม เปอร์เซ็นต์นี้ใช้กับฐานที่ต้องเสียภาษี ซึ่งจะคำนวณแตกต่างกันไปตามประเภทของธุรกรรม ดังนี้

• การลดทุนหรือการเลิกกิจการบริษัท: ฐานที่ต้องเสียภาษีคือมูลค่าของสิทธิและสินทรัพย์ที่โอนให้แก่หุ้นส่วนแต่ละราย ในการคำนวณนี้ จะไม่มีการหักหนี้สินหรือค่าใช้จ่ายออกจากฐานที่ต้องเสียภาษี
  
• การย้ายที่ตั้งสำนักงานที่จดทะเบียน: ฐานที่ต้องเสียภาษีคือสินทรัพย์สภาพคล่อง ซึ่งหมายถึงมูลค่าสุทธิของสินทรัพย์ที่บริษัทมีอยู่ในวันเดียวกับวันที่มีการตกลงเปลี่ยนแปลงสำนักงานที่จดทะเบียน
  
• การจัดตั้งบริษัทหรือการเพิ่มทุน: ฐานที่ต้องเสียภาษีคือมูลค่าที่ตราไว้ ซึ่งเป็นมูลค่าของหุ้นที่กำหนดไว้ตั้งแต่แรกเริ่มหรือที่เพิ่มขึ้นในภายหลังโดยการเพิ่มส่วนเกินราคาหุ้นจากการออกหุ้น
  
• เงินสมทบจากหุ้นส่วนตั้งแต่ 1 รายขึ้นไปที่ไม่ทำให้ทุนเพิ่มขึ้น: ฐานที่ต้องเสียภาษีกำหนดตามจำนวนเงินสุทธิที่สมทบ ซึ่งเป็นมูลค่าของสินทรัพย์หรือสิทธิแต่ละรายการ โดยหักค่าธรรมเนียมและค่าใช้จ่ายที่หักได้ นอกจากนี้ยังหักจำนวนหนี้สินที่บริษัทรับมาจากการสมทบทุนนี้ด้วย
  

การดำเนินการใดๆ ที่ต้องเสียภาษี ITPAJD จะเกิดขึ้น (กล่าวคือ จะเกิดภาระหน้าที่ในการชำระภาษี) ในวันเดียวกับที่การดำเนินการที่เกี่ยวข้องเกิดขึ้น แม้ว่าการดำเนินการเหล่านี้บางกรณีอาจได้รับการยกเว้นภาษี (ตามที่กล่าวถึงในพระราชกฤษฎีกาฉบับที่ 13/2010) แต่ก็ต้องระบุการดำเนินการทั้งหมดลงในแบบฟอร์ม 600

ภาษีการโอน (ITP)

โดยทั่วไปแล้ว ธุรกิจในสเปนต้องชำระภาษีสำหรับการดำเนินงานของธุรกิจ (ส่วนภาษี ITPAJD อื่นๆ จะพบได้น้อยกว่า) แต่มีหนึ่งภาคส่วนที่มีความเชื่อมโยงกับ ITP เป็นอย่างมาก คือ บริษัทอสังหาริมทรัพย์ที่ทำธุรกิจซื้อขายบ้านมือสอง ซึ่งจะต้องชำระภาษีการโอนสำหรับธุรกรรมของตน

หากคุณต้องชำระภาษีประเภทนี้ คุณควรรู้ว่า ITP จะมีเงื่อนไขแตกต่างกันไปตามเขตปกครองตนเอง ซึ่งไม่เหมือนกับภาษี OS

การตรวจสอบมูลค่าประกอบด้วยอะไรบ้าง

ตามระเบียบข้อบังคับสำหรับเขตปกครองตนเองของ ITPAJD เขตปกครองตนเองแต่ละเขตจะกำหนดเปอร์เซ็นต์ของภาษีการโอนตามที่เห็นสมควร ตัวอย่างเช่น ITP ใน Castilla y León (8%-10%) มีอัตราสูงกว่า Madrid (6%) มาก

เนื่องจากเป็นการคำนวนแบบเปอร์เซ็นต์ จำนวนเงินที่ต้องชำระจึงขึ้นอยู่กับมูลค่าของธุรกรรมที่ต้องเสียภาษี อย่างไรก็ตาม หน่วยงานสรรพากรอาจไม่เห็นด้วยกับมูลค่าธุรกรรมที่บริษัทหรือผู้เสียภาษีได้แจ้งไว้เสมอไป

ในบางกรณี ผู้ซื้ออาจจงใจแจ้งมูลค่าธุรกรรมต่ำกว่าความเป็นจริงเพื่อจ่ายภาษีน้อยลง เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดเหตุการณ์นี้ หน่วยงาน (โดยเฉพาะสำนักงานสรรพากรของเขตปกครองตนเองที่เกิดธุรกรรมนั้นๆ) จะทำการตรวจสอบมูลค่าเพื่อกำหนดมูลค่าอ้างอิง ซึ่งเป็นจำนวนเงินขั้นต่ำที่เห็นว่าสมเหตุสมผลสำหรับการขาย หากจำนวนเงินที่ผู้เสียภาษีได้แจ้งไว้ต่ำกว่าเกณฑ์นี้ หน่วยงานสรรพากรอาจสรุปว่าธุรกรรมด้านอสังหาริมทรัพย์ดังกล่าวไม่น่าจะเกิดขึ้นในมูลค่าที่ต่ำเช่นนั้น

เมื่อมีการซื้ออสังหาริมทรัพย์ ผู้ซื้อมีหน้าที่รับผิดชอบในการประเมินภาษี ITPAJD ด้วยตนเอง หากการคำนวณของหน่วยงานแสดงให้เห็นว่ามูลค่าขั้นต่ำของทรัพย์สินสูงกว่ามูลค่าที่แจ้ง ผู้เสียภาษีจะได้รับหนังสือแจ้งที่ระบุว่ามูลค่าที่แจ้งนั้นต่ำเกินไปอย่างไม่สมเหตุสมผล ในกรณีนี้ ผู้เสียภาษีจะต้องชำระส่วนต่างของภาษีที่คำนวณ พร้อมทั้งเสียค่าธรรมเนียมและเบี้ยปรับเป็นเปอร์เซ็นต์เพิ่มเติม

หากการคำนวณของหน่วยงานมีข้อผิดพลาด ผู้เสียภาษีสามารถยื่นคำร้องขอคัดค้านโดยระบุเหตุผลว่าเหตุใดมูลค่าที่แจ้งจึงต่ำกว่าค่าเกณฑ์ที่หน่วยงานสรรพากรกำหนด ตัวอย่างเช่น ผู้ขายอาจให้ส่วนลดจำนวนมากเนื่องจากทรัพย์สินมีความเสียหายอย่างรุนแรงที่ส่งผลให้ต้องมีการปรับปรุงครั้งใหญ่ แต่ทางหน่วยงานอาจไม่ได้คำนึงถึงเรื่องนี้

การประเมิน ITPAJD ด้วยตนเองมีหลักการทำงานอย่างไร

ตามที่ได้กล่าวไปแล้ว บริษัทส่วนใหญ่ในสเปนจำเป็นต้องประเมินภาษีประเภทใดประเภทหนึ่งจากสามประเภทที่อยู่ใน ITPAJD (ภาษีการดำเนินงานของบริษัท) ด้วยตนเอง โดยใช้แบบฟอร์ม 600 ซึ่งกรณีนี้ถือว่าเป็นการประเมินด้วยตนเอง เนื่องจากผู้เสียภาษีเป็นผู้ยื่นแบบแสดงรายการ คำนวณจำนวนเงิน และชำระเงินให้กับหน่วยงานเอง ซึ่งต่างจากการชำระหนี้ภาษี ที่หน่วยงานจะเป็นผู้กำหนดจำนวนเงินและเรียกเก็บภาษี

ในการชำระเงินที่ต้องจ่าย คุณต้องไปที่ธนาคารที่ได้รับอนุมัติจากหน่วยงาน และฝากเงินตามจำนวนที่ระบุในแบบฟอร์ม 600 เมื่อทำการประเมินส่วนภาษี OS ของ ITPAJD ด้วยตนเอง คุณต้องแนบเอกสารที่แสดงรายละเอียดกิจกรรมทางธุรกิจที่ต้องเสียภาษี เช่น สัญญาฉบับจริงพร้อมสำเนา

เนื่องจากการดำเนินงานของธุรกิจไม่ได้รับสิทธิประโยชน์จากเงินอุดหนุนหรือการปรับลดใดๆ จำนวนเงินที่ต้องชำระขั้นต้นและจำนวนเงินที่ต้องชำระสุทธิหลังหักเงินอุดหนุนหรือการปรับลดจึงไม่แตกต่างกัน ดังนั้น ทั้งสองตัวเลขนี้จะเท่ากันเมื่อกรอกแบบฟอร์ม 600 แบบประเมินด้วยตนเอง

ไม่ว่าคุณจะประเมินภาษีสำหรับการดำเนินงานของบริษัทด้วยตนเองกี่รายการ ก็จะต้องระบุรหัสสำหรับแต่ละธุรกรรมโดยใช้รหัสดังต่อไปนี้

• NSJ: การดำเนินงานของบริษัทที่ไม่ต้องเสียภาษี ITPAJD
  
• OST: เปลี่ยนสำนักงานที่จดทะเบียน
  
• OSS: เงินสมทบที่ไม่ทำให้ทุนเพิ่มขึ้น
  
• RSO: การลดทุนของบริษัทหรือการเลิกกิจการ
  
• CSO: การจัดตั้งบริษัท
  
• OSA: การเพิ่มทุนของบริษัท
  
• OSV: การดำเนินงานอื่นๆ ของบริษัท
  

เมื่อประเมินภาษี OS สำหรับ ITPAJD ด้วยตนเอง คุณสามารถแจ้งภาษีอีกสองประเภทที่เป็นส่วนหนึ่งของภาษีนี้ ได้แก่ TPO และ AJD แม้ว่าภาษีทั้งสองประเภทนี้จะพบได้น้อยสำหรับบริษัทส่วนใหญ่ แต่ก็ควรทราบว่าคุณต้องรายงานภาษีดังกล่าวในแบบฟอร์ม 600 ด้วยเช่นกัน

คู่มือนี้ได้อธิบายว่า ITPAJD คืออะไร มีวิธีคำนวณอย่างไร และการประเมินด้วยตนเองมีขั้นตอนอย่างไรบ้าง เราได้สรุปประเด็นสำคัญเพื่อช่วยให้คุณจัดการภาระหน้าที่ทางภาษีของบริษัทได้ หากคุณสงสัยว่ากฎเหล่านี้จะมีผลต่อสถานการณ์ของคุณอย่างไร เราขอแนะนำให้ติดต่อที่ปรึกษาด้านภาษีเพื่อขอคำแนะนำเฉพาะบุคคล