Om de digitalisering en transparantie van belastingprocessen te bevorderen, heeft de Europese Commissie besloten tot een grondige hervorming van het btw-stelsel in 2024: ViDA, wat staat voor VAT in the Digital Age ofwel btw in het digitale tijdperk. Het gaat om een pakket maatregelen dat veel organisaties raakt en aanpassingen van administratieve taken vereist. Er zijn echter ook potentiële voordelen. In dit artikel lees je wat ViDA is, welke maatregelen het initiatief omvat en wat de Europese Commissie wil bereiken. Ook lees je wie door dit initiatief wordt geraakt, welke impact bedrijven kunnen verwachten en wat de voordelen van ViDA zijn.

Wat staat er in dit artikel?

• Wat is ViDA?
  
• Welke maatregelen maken deel uit van ViDA?
  
• Wanneer treedt ViDA in werking?
  
• Wat wil de Europese Commissie met ViDA bereiken?
  
• Wie wordt door ViDA geraakt?
  
• Welke impact heeft ViDA?
  
• Wat zijn de voordelen van ViDA?
  

Wat is ViDA?

De afkorting ViDA staat voor “VAT in the Digital Age” ofwel btw in het digitale tijdperk. ViDA is een initiatief van de Europese Commissie om het huidige Europese btw-stelsel te moderniseren. Het gaat om een pakket maatregelen als amendement op de bestaande btw-richtlijn (Richtlijn 2006/112/EG van de Raad).

De Europese Commissie heeft op 8 december 2022 het wetsvoorstel ViDA gepubliceerd. Na bijna twee jaar onderhandelen en enkele ingrijpende aanpassingen heeft de Europese Raad dit pakket maatregelen op 5 november 2024 aangenomen. Het omvat een richtlijn, een verordening en een uitvoeringsbeleid dat van 2025 tot 2035 moet worden uitgerold.

Welke maatregelen maken deel uit van ViDA?

Zoals uiteengezet door de Europese Commissie, beslaat ViDA drie pijlers:

• Digitale rapportageverplichtingen
  
• De platformeconomie
  
• Uitbreiding van het One Stop Shop-systeem
  

Digitale rapportageverplichtingen

Bedrijven die internationaal opereren, moeten in de toekomst op een gestandaardiseerde manier en in real-time bij de fiscus aangifte doen van transacties. Dit maakt de controle voor instanties gemakkelijker en verbetert de transparantie. Grondslag van directe digitale rapportage is elektronische facturatie. Hiermee kunnen organisaties individuele activiteiten documenteren in plaats van collectieve activiteiten bij de instanties in te dienen. Van alle verkopen moet in een gestandaardiseerde elektronische vorm aangifte worden gedaan. De real-time transmissie verkort ook de verplichting om binnen een paar dagen na ontvangst of verzending facturen uit te reiken voor intracommunautaire leveringen en andere diensten.

De platformeconomie

Platformeconomieën zijn digitale marktplaatsen waar exploitanten de infrastructuur leveren om bedrijven in contact te brengen met potentiële klanten. Met ViDA worden de btw-regels gewijzigd voor platforms die bemiddelen in personenvervoer en kortetermijnaccommodatie.

Vóór ViDA concurreerden btw-plichtigen op deze platforms met personen die van btw vrijgestelde diensten aanboden. Dit draagt bij aan het terugdringen van dubbele belasting en situaties waarin geen belasting wordt geheven. Om in de toekomst eerlijke, concurrerende voorwaarden te creëren, moeten platforms btw in rekening brengen bij particulieren die niet btw-plichtig zijn, en deze btw afdragen. Daarnaast moeten platformbeheerders informatie over B2B- en B2C-oplossingen gemakkelijk toegankelijk houden.

Uitbreiding van het One Stop Shop-systeem

De EU hanteert drie zogenaamde OSS-systemen (One Stop Shop) voor centrale verkooprapportage voor particulieren binnen de Europese Unie. Met ViDA wordt OSS uitgebreid, zodat meer bedrijven hun omzetbelasting kunnen verwerken via één online portaal en in één taal. De EU heeft bijvoorbeeld ingestemd met het documenteren van de verkoop van bepaalde artikelen voor de OSS-procedure, waaronder gas en elektriciteit. ViDA maakt het ook mogelijk om via OSS magazijnverplaatsingen naar andere EU-lidstaten te melden. Betrokken bedrijven hoeven zich maar één keer voor btw te registreren.

Daarnaast heeft de Europese Raad besloten dat de aansprakelijkheid bij B2B-transacties overgaat van leveranciers op afnemers als deze laatsten zich in een andere lidstaat bevinden. Dit was in sommige gevallen al mogelijk vóór ViDA en wordt nu snel de standaard.

Wanneer treedt ViDA in werking?

De afzonderlijke maatregelen treden tussen 2025 en 2035 in werking en ViDA treedt in werking op de 20e dag na de publicatie van het initiatief in het Publicatieblad van de Europese Unie; de EU heeft publicatie gepland voor 2025.

Vanaf 2025

• Lidstaten kunnen bedrijven verplichten om elektronische facturatie te gebruiken voor binnenlandse transacties zonder voorafgaande toestemming van de Europese Commissie.
  
• Bedrijven moeten elektronische afschriften accepteren wanneer de EU een nationaal elektronisch facturatiesysteem invoert.
  

Vanaf januari 2027

• Door het gebruik van OSS kunnen bedrijven ook internationale leveringen van aardgas, verwarming en koelingsenergie documenteren.
  
• De uniforme leveringsdrempel van € 10.000 is uitsluitend van toepassing op goederen die vanuit het land van de verkoper worden verzonden. Tot aan deze omzetlimiet kunnen leveranciers goederen aanbieden aan particuliere klanten in een andere EU-lidstaat zonder btw-plichtig te worden in het land van bestemming van de goederen.
  

Vanaf juli 2028

• Platforms die bemiddelen in personenvervoer en kortetermijnaccommodatie moeten zelf btw in rekening brengen bij aanbieders die niet btw-plichtig zijn, en deze btw afdragen. De regeling is vanaf 1 juli 2028 optioneel en vanaf 1 juli 2030 verplicht.
  
• De EU heeft het OSS-systeem uitgebreid met voorraadverplaatsingen van bedrijven naar buiten de EU-grenzen.
  

Vanaf 2030

• Elektronische facturatie wordt de standaard voor internationale transacties. Bedrijven kunnen echter nog steeds papieren afschriften gebruiken voor binnenlandse leveringen, op voorwaarde dat klanten deze accepteren.
  
• Bedrijven moeten uiterlijk 10 dagen na de verzending of ontvangst van de goederen elektronische facturen uitgeven.
  
• Collectieve facturen voor verkopen in dezelfde kalendermaand zijn toegestaan als het bedrijf deze uiterlijk 10 dagen na het einde van de maand uitgeeft. EU-lidstaten kunnen echter naar eigen goeddunken specifieke fraudegevoelige sectoren uitsluiten.
  

Vanaf januari 2035

• Nationale digitale aangiftesystemen die al vóór 1 januari 2024 in werking zijn getreden of door de EU zijn goedgekeurd, moeten compatibel zijn met de ViDA-regelgeving.
  

Wat wil de Europese Commissie met ViDA bereiken?

Het primaire doel van ViDA is het digitaliseren en moderniseren van het bestaande btw-stelsel. Met de verplichting tot e-facturen en real-time documentering kunnen bedrijven bijvoorbeeld hun belastinggegevens digitaal en op een gestandaardiseerde manier doorgeven. Dit komt niet alleen organisaties ten goede, maar maakt ook controles voor de fiscus makkelijker.

ViDA verbetert de transparantie en traceerbaarheid van financiële transacties door onder andere digitale rapportageverplichtingen in te voeren. Concreet draagt dit bij aan de bestrijding van carrouselfraude, waarbij malafide partijen btw-fraude plegen door middel van fictieve internationale transacties. Volgens het rapport over de btw-kloof van 2023 zijn EU-landen in 2021 zo'n € 61 miljard aan btw-inkomsten misgelopen. Volgens schattingen van de Europese Commissie is ongeveer een kwart van de gederfde inkomsten te wijten aan btw-fraude in het intracommunautaire handelsverkeer. De maatregelen die met ViDA zijn gepland, kunnen de EU-landen helpen om elk jaar tot € 18 miljard aan extra btw-aangiften te genereren.

De potentiële extra opbrengsten vloeien echter niet uitsluitend voort uit effectievere maatregelen tegen belastingfraude. Een ander doel van ViDA is om bedrijven te laten groeien en de omzet- en belastinginkomsten te verhogen. De geplande nieuwe regelgeving kan de bureaucratische lasten terugdringen, vooral voor kleine en middelgrote bedrijven (mkb). Uniforme registratie scheelt bijvoorbeeld administratieve rompslomp en bespaart kosten.

Wie wordt door ViDA geraakt?

ViDA raakt alle spelers op de Europese interne markt, van bedrijven die internationaal opereren tot het midden- en kleinbedrijf, platforms en belastingdiensten.

• Bedrijven die internationaal opereren. Veel bedrijven die goederen en diensten aanbieden binnen de EU moeten zich voorbereiden op digitale rapportageverplichtingen. Zij moeten transacties in real-time voor de fiscus documenten en elektronische facturen uitgeven in een gestandaardiseerde indeling. De enige uitzondering zijn bedrijven die binnen Europa verkopen aan particulieren.
  
• Midden- en kleinbedrijf (mkb). De nieuwe beleidsregels hebben ook gevolgen voor kleinere spelers die voorheen alleen op nationale markten actief waren. Deze kleinere bedrijven moeten hun interne processen aanpassen aan de meest recente regelgeving inzake elektronische afschriften en rapportageverplichtingen.
  
• Platformexploitanten. In de toekomst dragen online marktplaatsen en bemiddelingsplatforms voor kortetermijnverhuur en personenvervoer meer verantwoordelijkheid voor het in rekening brengen en betalen van omzetbelasting. Ze moeten ervoor zorgen dat ze correct belasting in rekening brengen over hun diensten.
  
• Belastingdiensten van de EU-lidstaten. ViDA heeft ook gevolgen voor belastingdiensten. Zij profiteren van de nieuwe digitale rapportagevereisten omdat zij met real-time gegevens een beter overzicht krijgen van transacties en belastingfraude effectiever kunnen bestrijden.
  
• Klanten. Ook klanten merken de impact van ViDA. Enerzijds ontvangen zij steeds vaker gestandaardiseerde digitale facturen die voldoen aan de nieuwe rapportagevereisten. Anderzijds betalen ze mogelijk hogere prijzen voor diensten voor kortdurende accommodatie zoals Airbnb of voor personenvervoer zoals Uber.
  

Welke impact heeft ViDA?

ViDA heeft vooral impact op bedrijven als het gaat om facturatie, rapportage, btw-registratie en audits.

Facturatie

De Europese Commissie heeft zich ten doel gesteld dat de meeste Europese bedrijven tegen 2030 elektronische facturen uitgeven. Daarom moeten bedrijven ook hun administratieve workflows veranderen en hun IT-infrastructuur moderniseren. In Duitsland moeten B2B-entiteiten voldoen aan de Growth Opportunities Act en kunnen zij al in 2025 afschriften digitaal verwerken en ontvangen. Vanaf 2028 mogen ze alleen nog elektronische facturen versturen. Het is raadzaam om de administratie zo vroeg mogelijk over te schakelen naar elektronische facturatie. Elektronische facturen voor internationale transacties moeten uiterlijk 10 dagen na de belastbare gebeurtenis worden uitgegeven. Stripe Invoicing helpt je hierbij via partners met apps zoals Billit.

Rapportage

De rapportageverplichtingen die in het kader van ViDA zijn gepland, bepalen dat Europese bedrijven die internationaal actief zijn, vanaf juli 2030 factuurgegevens moeten rapporteren. De leverancier moet de factuurgegevens in real-time rapporteren, dat wil zeggen op het moment van facturatie. In situaties waarin sprake is van zelffacturatie of rapportage door de koper, moet de koper de informatie echter uiterlijk vijf dagen na uitgifte van de factuur verstrekken. Deze nieuwe rapportageverplichting voor transacties vervangt de vorige opgave.

Audits

Belastingdiensten hebben direct en tijdig toegang tot transactiegegevens door de invoering van onmiddellijke rapportage met behulp van elektronische afschriften. Ze kunnen dus onmiddellijk controleren of de indeling van facturen correct is. Op basis van onmiddellijke statistieken kunnen ambtenaren sneller reageren en gerichtere audits uitvoeren. Bedrijven moeten daarom hun interne compliance- en beoordelingsprotocollen digitaliseren en hun medewerkers voorbereiden op het omgaan met elektronische audits. Handmatige factuurverificatie en workflows op papier zijn niet meer nodig.

Bedrijven moeten ervoor zorgen dat hun elektronische facturen correct en volledig zijn. Dit vereist een intensievere integratie van IT-systemen voor het vastleggen, verifiëren en opslaan van facturatiegegevens. De systemen moeten ook voldoen aan de nieuwe eisen voor gegevensintegriteit en beveiligingsnormen om wettelijke beoordelingen te doorstaan.

Wat zijn de voordelen van ViDA?

ViDA biedt vooral voordelen voor bedrijven als het gaat om het vereenvoudigen van fiscale processen en het moderniseren van de bedrijfsvoering.

Minder administratieve lasten

De geplande centrale btw-registratie kan de bureaucratische workflows aanzienlijk verlichten. Het is niet meer nodig om in verschillende landen aangifte te doen en te communiceren met verschillende toezichthouders; bedrijven hoeven alles alleen maar via een portaal te documenteren. Een ander voordeel is dat ze gebruik kunnen maken van een uniforme sjabloon voor rapportage.

Kostenbesparing

Omdat bedrijven zich dankzij ViDA waarschijnlijk maar één keer hoeven te registreren voor btw-doeleinden in de hele EU, kunnen ze dubbele registratiekosten voorkomen. De invoering van elektronische facturen in een uniforme, gestandaardiseerde indeling leidt tot lagere kosten voor het verwerken van transacties. De elektronische verwerking van afschriften verloopt automatisch, waardoor handmatige werk wordt geëlimineerd. Bovendien neemt dankzij live informatieoverdracht het risico op boetes en sancties af, omdat fouten snel kunnen worden gecorrigeerd. Dit leidt tot verdere besparingen op kosten die voortvloeien uit te late of onjuiste belastingaangiften. Bedrijven besparen arbeidstijd door gestandaardiseerde procedures, en ook dat bespaart kosten.

Minder fouten

Door transacties via één portal te rapporteren treden er minder fouten op bij het invoeren van gegevens. Bovendien stelt de onmiddellijke overdracht van facturatiegegevens bedrijven en belastingdiensten in staat om inconsistenties vroegtijdig op te sporen voordat ze een grote financiële impact hebben. Bedrijven profiteren van directe feedback, waardoor ze snel correcties kunnen doorvoeren. Bovendien vermindert de digitalisering van facturen en de automatisering van verzendmethoden de afhankelijkheid van handmatige controles.

Meer efficiëntie

Bedrijven kunnen hun btw-aangiften efficiënter verwerken omdat ze niet meer te maken hebben met uiteenlopende vereisten van verschillende lidstaten. Ze kunnen ook onmiddellijk elektronisch facturen uitgeven. Door workflows te standaardiseren en te automatiseren, kunnen ondernemingen hun interne werkwijzen fundamenteel optimaliseren. In het beste geval vermindert dit de handmatige inspanning en leidt het tot een efficiëntere administratie.

Real-time gegevensoverdracht maakt ook uitgebreide informatieanalyse mogelijk. Bedrijven kunnen snel belangrijke bedrijfsstatistieken vastleggen en evalueren, wat leidt tot beter onderbouwde beslissingen en een betere strategische planning. Dankzij nieuwe gedigitaliseerde systemen kunnen ze ook effectiever inspelen op veranderingen in de belastingeisen. De digitale infrastructuur maakt een flexibele aanpassing aan nieuwe regelgeving mogelijk, waardoor organisaties wendbaarder worden en adequater kunnen reageren op dynamische marktomstandigheden.

Met Stripe Revenue Recognition kunnen bedrijven hun boekhoudprocessen automatiseren volgens ViDA. Dit systeem zorgt voor automatische periodieke boeking van transacties en facturatievoorwaarden. Je kunt ook eenvoudig verkooprapporten configureren, waardoor je nauwkeurige, controleerbare financiële documenten kunt opstellen die een uitgebreid overzicht geven van de bedrijfsfinanciën.

Eerlijke concurrentie

Het ViDA-initiatief heeft tot doel bij te dragen aan standaardisatie in de platformeconomie door dubbele belasting en niet betalen van belasting te voorkomen.

Bovendien kunnen strenge digitale rapportagevereisten en directe gegevensoverdracht helpen om belastingfraude te beteugelen. Dit voorkomt dat entiteiten die de belasting ontwijken, een oneerlijk concurrentievoordeel behalen ten opzichte van degenen die hun belastingen correct betalen. Doordat ViDA alle marktpartijen even controleerbaar maakt, neemt de transparantie aanzienlijk toe.

Bedrijven kunnen met Stripe Radar fraudepogingen detecteren en voorkomen. Radar is gebaseerd op machine-learning en wordt continu verfijnd met behulp van gegevens van miljoenen bedrijven over de hele wereld. Radar is geïntegreerd in Stripe en iedereen kan het gebruiken, ook als je geen ervaring met programmeren hebt.