De betalingssector in Roemenië heeft een gestage transformatie doorgemaakt onder invloed van de ligging van het land op het kruispunt van Centraal-, Oost- en Zuidoost-Europa. De verandering weerspiegelt wereldwijde trends en het specifieke traject van Roemenië. Roemenië, dat van oudsher afhankelijk was van contante transacties, is snel overgestapt op digitale betalingen, vooral in de steden. Zo was de Roemeense betalingsmarkt in 2023 goed voor 62,2 miljard dollar en zal deze naar verwachting tot 2028 met meer dan 12% per jaar groeien.

Naast deze groei in elektronische transacties heeft ook het EU-lidmaatschap van Roemenië invloed gehad op zijn financiële systemen. De invoering van Europese regelgevingsnormen, zoals de herziene richtlijn betalingsdiensten (PSD2), heeft gevolgen gehad voor betalingsdienstaanbieders en het financiële systeem van het land. Deze integratie heeft gezorgd voor soepelere transacties binnen Europa, waardoor er meer kansen zijn ontstaan voor bedrijven en klanten.

De Roemeense betalingssector, met zijn mix van snelle digitale acceptatie en naleving van Europese normen, biedt kansen en uitdagingen. Naarmate het land zijn betalingssystemen verder ontwikkelt, wordt het een steeds relevantere speler op de bredere Europese en mondiale betalingsmarkten. Hieronder leggen we uit hoe de betalingssystemen in Roemenië werken en wat bedrijven moeten weten om de betalingsmarkt van het land te betreden, waaronder:

• Rekening houden met lokale betaalvoorkeuren
  
• Voldoen aan EU-regels
  
• Cybersecurity belangrijk vinden
  

De situatie op de markt

De Nationale Bank van Roemenië (NBR) bepaalt het monetaire en fiscale beleid van Roemenië. De Financiële Toezichthoudende Autoriteit, een andere belangrijke instelling voor de financiële regelgeving in Roemenië, houdt toezicht op de verzekeringssector, de kapitaalmarkt en de particuliere pensioensector. Sinds Roemenië in 2007 tot de EU is toegetreden, hebben EU-richtlijnen ook invloed op de regelgeving van het land. Belangrijke regelgeving, zoals PSD2, bepaalt het betalings- en fintech-landschap in Roemenië.

Betaalmethoden

Hoewel digitale betalingen steeds vaker voorkomen, gebruikt het land nog steeds een mix van betaalmethoden. Dit zijn de populaire betaalmethoden in Roemenië:

Gebruik

In Roemenië bestaan traditionele betaalmethoden zoals contant geld en bankoverschrijvingen naast nieuwere methoden. Roemeense klanten gebruiken nog steeds contant geld voor kleine transacties en op plekken met beperkte technologische infrastructuur. Hoewel contant geld nog steeds een belangrijke betaalmethode is, vooral op het platteland en onder oudere generaties, is er een verschuiving opgetreden onder de stedelijke bevolking. Na het uitbreken van de COVID-19-pandemie daalde het percentage Roemenen dat aangaf contant geld te gebruiken van 45% naar 21%.

Digitale betaaloplossingen worden steeds populairder, vooral onder jongeren. Het aantal debetkaarten in omloop is tussen 2010 en 2023 elk jaar gestegen tot 1,16 kaarten per persoon, wat laat zien dat Roemenen steeds vaker andere betaalmethoden gebruiken.

Contactloos betalen is in Roemenië steeds populairder geworden, dankzij een combinatie van technologische vooruitgang en veranderend klantgedrag. De COVID-19-pandemie heeft deze trend versterkt, omdat veel Roemenen de voordelen van contactloze transacties zijn gaan inzien. Vóór de pandemie gaf slechts 50% van de Roemenen aan contactloze kaarten te gebruiken; binnen een paar maanden was dat percentage gestegen tot 59%.

Mobiele betalingen veranderen de manier waarop Roemenen financiële transacties doen. Technologische ontwikkelingen en veranderende consumentenvoorkeuren spelen een belangrijke rol in deze verandering. Het gebruik van mobiele betalingen is gestaag toegenomen: bijna een derde van de mensen zei dat ze in 2020 met een mobiel apparaat of smartwatch hadden betaald.

Populaire B2C-betaalmethoden in Roemenië

• Prepaid betaalkaarten
  
• Rembours
  
• Binnenlandse betaalkaarten
  

Populaire B2B-betaalmethoden in Roemenië

• Creditcards
  
• Bankoverschrijvingen
  

Trends

Technologische ontwikkelingen hebben het gedrag van klanten in Roemenië veranderd, vooral als het gaat om het gebruik van contant geld. Mensen gebruiken steeds minder contant geld voor dagelijkse transacties, omdat contactloos betalen steeds populairder wordt en het makkelijker en sneller maakt om aankopen te doen. Mobiel bankieren zit nog in de kinderschoenen, maar wordt steeds populairder. Veel Roemeense banken promoten hun mobiele bankapps bij jongeren die handig zijn met technologie.

Gemak en frictie bij toetreding tot de markt

Hoewel Roemeense klanten in bepaalde gebieden en onder bepaalde bevolkingsgroepen nog steeds op contant geld vertrouwen, hebben technologie, veranderende consumentenvoorkeuren en regelgeving geleid tot een geleidelijke verschuiving weg van contant geld. Naarmate de digitale infrastructuur van Roemenië zich uitbreidt en de gewoonten van klanten veranderen, zou de relatie van het land met contant geld nog meer kunnen veranderen.

Belastingen

In Roemenië is het belastingtarief (btw) voor de meeste goederen en diensten 19%. Klanten betalen deze belasting bij aankopen, terwijl bedrijven de btw moeten innen en afdragen aan de overheid. Beide partijen moeten de btw goed in de gaten houden, want fouten of kunnen leiden tot zware boetes. Bedrijven moeten zorgen voor een correcte inning en afdracht van de btw, en klanten moeten hun ontvangstbewijzen en transacties bijhouden om mogelijke fouten te voorkomen.

Chargebacks en geschillen

Als lid van de EU volgt Roemenië de PSD2-richtlijn. Deze richtlijn legt de nadruk op sterke klantauthenticatie (SCA), wat invloed heeft op hoe chargebacks en geschillen werken. Als een transactie een goede SCA-verificatie krijgt, kunnen bedrijven dit als bewijs gebruiken bij het oplossen van geschillen. Hierdoor kan SCA frauduleuze chargebacks tot een minimum beperken.

Roemeense bedrijven hebben te maken met uitdagingen op het gebied van chargebackprocedures en documentatie. Zo hebben ze mogelijk minder tijd om op geschillen te reageren dan hun internationale tegenhangers. Flexibiliteit, organisatie en gedetailleerde documentatie zijn dan ook van cruciaal belang. Bedrijven moeten uitgebreide gegevens bijhouden van transacties, communicatie met klanten en autorisatieprotocollen, zodat ze deze bij geschillen snel kunnen raadplegen.

Internationale betalingen

Hoewel Roemenië zijn eigen betaalgewoontes heeft, deelt het ook dingen met de wereldwijde markten, zoals trends in digitaal betalen, een mix van lokale en wereldwijde kaartsystemen en de invloed van wederzijdse handelsrelaties. Hier is hoe de betaalmarkt van Roemenië omgaat met en zich aanpast aan wereldwijde financiële trends:

• Valutaomrekening: Roemenië, dat sinds 2007 lid is van de EU, denkt erover om de euro in te voeren. Maar voorlopig blijft de Roemeense leu de officiële munteenheid. Hierdoor is er behoefte aan efficiënte valutaomrekeningsprocessen voor bedrijven en klanten die grensoverschrijdende transacties doen.

• Single Euro Payments Area (SEPA): Roemenië maakt deel uit van SEPA, dat regels heeft waardoor klanten binnen acht weken restitutie kunnen vragen voor automatische incasso's. Deze bepaling geeft klanten ruim de tijd om hun bezorgdheid te uiten, wat de rechten van klanten enigszins ten goede komt.

• Algemene verordening gegevensbescherming (AVG): Hoewel de AVG van de EU vaak wordt geassocieerd met gegevensprivacy, regelt deze verordening ook betalingstransacties. De AVG verplicht bedrijven om uitdrukkelijke toestemming te verkrijgen voordat ze persoonsgegevens verzamelen en geeft klanten het recht om hun gegevens in te zien of te verwijderen. Beide richtlijnen beschermen de persoonlijke en financiële gegevens van klanten tijdens transacties.

Beveiliging en privacy

Roemenië houdt zich aan lokale en EU-regels om een veilige, conforme betaalomgeving te creëren. Omdat digitaal betalen steeds populairder wordt, wil het land de integriteit van transacties beschermen en tegelijkertijd klanten en bedrijven geavanceerde en veilige betaaloplossingen bieden.

• Wetgeving inzake gegevensbescherming: De Nationale Toezichthoudende Autoriteit voor de Verwerking van Persoonsgegevens (ANSPDCP) is een belangrijke instantie die toeziet op de naleving van de AVG in Roemenië. Niet-naleving van de AVG kan leiden tot hoge boetes, wat bedrijven stimuleert om prioriteit te geven aan gegevensbescherming.

• Naleving van PSD2: Als richtlijn maakt PSD2 het makkelijker om online en mobiele betaaloplossingen te integreren en te gebruiken, waardoor we minder afhankelijk worden van contant geld.

• Regels tegen het witwassen van geld (witwasbestrijding): Roemenië houdt zich aan de EU-normen met betrekking tot witwasbestrijding-regels. Bedrijven zijn verplicht om due diligence uit te voeren bij hun klanten, gegevens bij te houden en verdachte transacties te melden. Het Nationaal Bureau voor de Preventie en Bestrijding van het Witwassen van Geld analyseert en verwerkt de ontvangen meldingen om het witwassen van geld te voorkomen en te bestrijden.

• Rol van de nationale bank: De NBR is de belangrijkste toezichthoudende autoriteit voor financiële instellingen en betalingssystemen in het land. De autoriteit richt zich op het stabiel houden van het financiële systeem en haar richtlijnen hebben vaak betrekking op de manier waarop betalingen, inclusief elektronische betalingen, worden verwerkt.

Belangrijkste succesfactoren

Hoewel Roemenië een bloeiende betalingssector heeft, staan bedrijven nog steeds voor uitdagingen. Door deze problemen te erkennen en te bedenken hoe ze kunnen worden aangepakt, kunnen belanghebbenden effectiever met het financiële systeem van Roemenië werken. Hier zijn factoren die succes mogelijk maken:

• Houd rekening met een lagere acceptatiegraad: De overgang van contant geld naar digitale betalingen in Roemenië is nog niet helemaal rond. Ongeveer 28% van de bevolking maakte in december 2024 gebruik van internetbankieren. Dit betekent dat een groot deel van de bevolking nog steeds volledig afhankelijk is van traditionele betaalmethoden, wat een uitdaging vormt voor bedrijven die volledig digitaal willen werken.

• Zoek een balans tussen lokale en internationale betalingssystemen: Roemeense klanten gebruiken internationale kaartnetwerken (bijv. Visa, Mastercard) en lokale kaartsystemen. Deze voorkeuren lijken op die van Australische klanten, die wereldwijde kaartmerken en lokale systemen gebruiken, zoals elektronische overboeking op het verkooppunt (EFTPOS).

• Maak gebruik van de handelspartners van Roemenië: De belangrijkste handelspartners van Roemenië zijn onder andere Duitsland, Italië en Frankrijk. Zij wisselen naast goederen ook financiële praktijken en betaalmethoden uit. Zo heeft de handel van Roemenië met Duitsland geleid tot de invoering van vergelijkbare B2B-betaalvoorkeuren en een toename van het gebruik van elektronische facturen. Deze gedeelde betaalvoorkeuren en -methoden zorgen voor een soepeler betalingsproces en creëren een gemeenschappelijke basis in transactiemethoden tussen handelspartners.

• Houd veranderingen in de regelgeving goed in de gaten: Door de toetreding van Roemenië tot de EU is het land onderworpen aan verschillende EU-regelingen, waaronder die met betrekking tot betalingen en financiële diensten. PSD2 heeft nieuwe eisen opgelegd aan betalingsdienstaanbieders. Het aanpassen aan deze regelgeving en het waarborgen van de naleving ervan is een uitdaging geweest voor verschillende bedrijven die actief zijn in Roemenië.

Kernpunten

De Roemeense betaalmarkt biedt bedrijven kansen en uitdagingen. Hier volgt een samenvatting en tips voor het betreden van deze markt:

Integreer populaire lokale betaalmethoden

• Overweeg om kaarten en contant geld bij levering te accepteren: In Roemenië worden kaartbetalingen steeds populairder, maar contant geld blijft een veelgebruikte betaalmethode. Bedrijven die kaart- en contante betalingen bij levering mogelijk maken, kunnen een breder scala aan klanten bedienen.

• Gebruik betaalinterfaces in het Roemeens: Hoewel de Roemeense bevolking bekend is met het Engels, kan het aanbieden van interfaces in het Roemeens meer weerklank vinden bij lokale gebruikers. Door de betaalervaring te lokaliseren, worden lokale gewoonten en voorkeuren in het betaalproces geïntegreerd, wat leidt tot een betere gebruikerservaring.

• ** Denk aan de kloof tussen stad en platteland in internettoegang: ** Er zijn infrastructurele verschillen tussen de stedelijke en landelijke gebieden van Roemenië, met een veel hogere internetpenetratie in steden dan in sommige landelijke gebieden. Bedrijven moeten betaalmethoden gebruiken die veelzijdig genoeg zijn om online shoppers en degenen die de voorkeur geven aan offline of traditionele betaalmethoden van dienst te zijn. Door dit te doen, kunnen deze bedrijven een groter deel van de bevolking bereiken.

Voldoe aan de EU-regels

• Houd je aan de SEPA-regels: Als lid van de EU volgt Roemenië de SEPA-regels voor zijn betalingsinfrastructuur. Deze integratie verbindt het financiële systeem van Roemenië met andere Europese markten en standaardiseert bankoverschrijvingen in euro's. Het gemak waarmee grensoverschrijdende transacties binnen de eurozone kunnen worden beheerd, zorgt voor een gevoel van financiële eenheid met andere EU-landen.

• Volg de EU-regels voor betalingsveiligheid: Roemenië houdt zich aan een reeks gemeenschappelijke financiële en regelgevende normen. PSD2, dat innovatie en betalingsveiligheid bevordert, is een hoeksteen van de financiële regelgeving van Roemenië. Het land voldoet ook aan de AVG, die de gegevensprivacy en de rechten van klanten regelt.

• Houd je aan PSD2: Deze EU-regelgeving heeft invloed op de Roemeense valutaconversiepraktijken, bevordert transparantie en heeft tot doel transacties te beveiligen.

Focus op cyberbeveiliging en fraudepreventie

• Plan voor het uitbouwen van beveiligingssystemen: Roemenië is een doelwit geweest voor cyberdreigingen. De Global Cybersecurity Index plaatst Roemenië op de 62e plaats op het gebied van cyberbeveiliging, wat aangeeft dat de infrastructuur moet worden verbeterd. Betalingssystemen zijn een belangrijk doelwit voor cybercriminelen en worden geconfronteerd met bedreigingen zoals phishing en malware-aanvallen. Dit toont het belang aan van het voortdurend bijwerken van beveiligingsprotocollen.

• Gebruik tweefactorauthenticatie: Een van de belangrijkste onderdelen van PSD2 is SCA, dat tweefactorauthenticatie verplicht stelt voor de meeste online betalingen. Voeg deze beveiligingslaag toe om aan de regels te blijven voldoen.

• Denk aan geavanceerde fraudedetectie: Veel externe betalingsproviders zoals PayU, mobilPay en Romcard gebruiken geavanceerde beveiligingsmaatregelen, zoals machine learning-algoritmen, om verdachte activiteiten te detecteren en te voorkomen. Deze providers gaan verder dan de EU-vereisten.