International Financial Reporting Standard (IFRS) 15 helpt bedrijven om omzet uit klantcontracten nauwkeurig vast te leggen. Deze standaard zorgt ervoor dat een bedrijf omzet verantwoordt op het exacte moment dat goederen of diensten aan klanten worden geleverd en dat de omzet overeenkomt met de verwachte betaling. Dit maakt voor belanghebbenden duidelijk wat de financiële prestaties van het bedrijf en de toekomstige kasstromen zijn.

Voor bedrijven die via wereldwijde markten werken, is inzicht in IFRS 15 noodzakelijk voor financiële duidelijkheid, geloofwaardigheid en compliance. Als internationale standaard helpt IFRS 15 bij het handhaven van consistentie en transparantie in financiële rapportages in verschillende branches en over de hele wereld.

Hieronder leggen we uit hoe ACCA zich verhoudt tot IFRS 15, wat de principes voor omzetverantwoording zijn onder ACCA IFRS 15 en hoe IFRS 15 kan worden geïntegreerd met andere internationale standaarden.

Wat staat er in dit artikel?

• Wat is ACCA en hoe verhoudt het zich tot IFRS 15?
  
• Principes voor omzetverantwoording onder ACCA IFRS 15
  
• ACCA IFRS 15 vergeleken met ASC 606
  
• ACCA IFRS 15 vergeleken met FRS 102
  
• De impact van ACCA IFRS 15 op verschillende branches
  
• Veelvoorkomende uitdagingen bij de implementatie van ACCA IFRS 15
  
• Integratie van IFRS 15 met andere internationale standaarden
  

Wat is ACCA en wat heeft ACCA met IFRS 15 te maken?

De Association of Chartered Certified Accountants (ACCA) is een wereldwijde professionele accountingsorganisatie die accountantskwalificaties en accountingstandaarden aanbiedt. ACCA biedt training en certificering op het gebied van accounting en bedrijfskunde om professionals de vaardigheden en kennis te geven om op deze gebieden uit te blinken. ACCA-leden en -studenten zijn vaak verplicht om de IFRS te begrijpen, die in veel landen worden gebruikt voor financiële rapportages.

IFRS 15 is getiteld "Omzet uit contracten met klanten". Het biedt een uitgebreid raamwerk voor het verantwoorden van omzet uit klantcontracten en stelt principes vast om nuttige informatie te rapporteren aan gebruikers van jaarrekeningen over de aard, het bedrag, de timing en de onzekerheid van omzet en kasstromen die voortvloeien uit de klantcontracten van een entiteit.

ACCA-leden moeten IFRS 15 begrijpen. Deze standaard is opgenomen als materiaal op de examens voor financiële rapportages van ACCA-studenten en studenten moeten bewijzen dat ze IFRS 15 in de praktijk kunnen toepassen en de principes ervan kunnen analyseren en toepassen in verschillende bedrijfsscenario's. ACCA biedt leden en accountants uitgebreide studiemiddelen, technische artikelen, webinars en professionele begeleiding bij IFRS 15.

Principes voor omzetverantwoording onder ACCA IFRS 15

Onder IFRS 15 volgt omzetverantwoording een vijfstappenmodel waarmee bedrijven kunnen bepalen wanneer en hoeveel omzet ze moeten waarderen uit klantcontracten. Dit model helpt bij het creëren van een consistent, duidelijk proces voor omzetverantwoording in verschillende branches en sectoren.

Het vijfstappenmodel voor omzetverantwoording onder IFRS 15

Stap 1: het contract met een klant identificeren

Een contract is een overeenkomst tussen twee of meer partijen die afdwingbare rechten en verplichtingen creëert. Voor omzetverantwoording moet een contract aan bepaalde criteria voldoen, zoals dat beide partijen de overeenkomst goedkeuren en een duidelijke verbintenis hebben om hun respectieve verplichtingen na te komen.

Stap 2: de prestatieverplichtingen in het contract identificeren

Prestatieverplichtingen zijn de afzonderlijke goederen of diensten die het bedrijf belooft aan de klant te leveren. Elke prestatieverplichting moet afzonderlijk identificeerbaar zijn binnen het contract. Als een bedrijf belooft meerdere goederen of diensten te leveren, moet het elk van deze beschouwen als een afzonderlijke prestatieverplichting.

Stap 3: de transactieprijs bepalen

De transactieprijs is het bedrag aan vergoeding (meestal geld) dat het bedrijf verwacht te ontvangen in ruil voor het overdragen van de beloofde goederen of diensten aan de klant. Bij dit bedrag moet rekening worden gehouden met variabele overwegingen (zoals kortingen en rabatten), belangrijke financieringscomponenten, niet-geldelijke overwegingen en eventuele vergoedingen die aan de klant moeten worden betaald.

Stap 4: de transactieprijs toewijzen aan de prestatieverplichtingen

Als een contract meerdere prestatieverplichtingen heeft, moet het bedrijf de totale transactieprijs aan elke prestatieverplichting toewijzen op basis van de standalone verkoopprijs. De standalone verkoopprijs is de prijs waartegen het bedrijf het beloofde goed of de beloofde dienst afzonderlijk aan een klant zou verkopen.

Stap 5: de omzet verantwoorden wanneer (of als) aan elke prestatieverplichting is voldaan

Het bedrijf verantwoordt omzet wanneer het voldoet aan een prestatieverplichting door de zeggenschap van een beloofd goed of dienst over te dragen aan de klant. Het bedrijf kan de zeggenschap in de loop van de tijd overdragen (bijvoorbeeld langlopende dienstcontracten) of op een bepaald moment (bijvoorbeeld wanneer goederen worden geleverd).

Naast deze vijf stappen legt IFRS 15 ook de nadruk op openbaarmaking om gebruikers van jaarrekeningen van meer nuttige informatie te voorzien. Bedrijven moeten kwalitatieve en kwantitatieve informatie over hun klantcontracten openbaarmaken, inclusief belangrijke oordelen en wijzigingen in die oordelen.

ACCA IFRS 15 vergeleken met ASC 606

Zowel IFRS 15 als de Accounting Standards Codification (ASC) 606 bieden een consistent wereldwijd raamwerk voor omzetverantwoording dat van toepassing is op alle branches. Hoewel ze dezelfde kernprincipes en structuur delen, zijn er echter enkele belangrijke verschillen in richtlijnen, terminologie en hun specifieke toepassingen. Over het algemeen is IFRS meer gebaseerd op principes, terwijl de Amerikaanse Generally Accepted Accounting Principles (GAAP) meer op regels vertrouwen. Hier zijn hun overeenkomsten en verschillen.

Belangrijke overeenkomsten tussen IFRS 15 en ASC 606

• Overdracht van zeggenschap: zowel IFRS 15 als ASC 606 zijn gebaseerd op het kernprincipe dat omzet wordt verantwoord wanneer de zeggenschap over goederen of diensten wordt overgedragen aan de klant.

• Vijfstappenmodel: beide standaarden volgen het vijfstappenmodel voor omzetverantwoording.

• Openbaarmakingsvereisten: beide standaarden vereisen uitgebreide openbaarmakingen om gebruikers van jaarrekeningen te helpen de aard, het bedrag, de timing en de onzekerheid van omzet en kasstromen uit klantcontracten te begrijpen.

• Toepassing in verschillende branches: zowel IFRS 15 als ASC 606 zijn van toepassing op bijna alle sectoren.

Belangrijke verschillen tussen IFRS 15 en ASC 606

Het grootste verschil tussen deze standaarden is dat ASC 606 meer gedetailleerde, branchespecifieke richtlijnen biedt (vooral in Amerikaanse specifieke contexten), terwijl IFRS meer op principes gebaseerde richtlijnen biedt en meer ruimte laat voor interpretatie. ASC 606 kan in bepaalde gevallen meer normatief zijn dan IFRS 15. Met betrekking tot de verantwoording van omzet uit licentieovereenkomsten biedt ASC 606 bijvoorbeeld meer houvast over het onderscheid tussen "functioneel" en "symbolisch" intellectueel eigendom, terwijl IFRS zich meer in het algemeen richt op het concept van zeggenschap en de aard van de belofte in het contract.

ASC 606 en IFRS 15 verschillen ook in de manier waarop ze de ontvangbaarheid beoordelen. Zowel IFRS 15 als ASC 606 verantwoorden omzet alleen als het waarschijnlijk is dat de entiteit de volledige vergoeding zal ontvangen waarop deze recht heeft. Onder ASC 606 betekent "waarschijnlijk" echter een waarschijnlijkheid van 75% of hoger, terwijl onder IFRS 15 "waarschijnlijk" een waarschijnlijkheid van 50% of hoger betekent.

ACCA IFRS 15 vergeleken met FRS 102

Hoewel zowel IFRS 15 als de Financial Reporting Standard (FRS) 102 bieden raamwerken voor omzetverantwoording, is IFRS 15 uitgebreider, gedetailleerder en geschikter voor complexe regelingen. FRS 102 is eenvoudiger, minder normatief en geschikter voor kleinere entiteiten met eenvoudige omzetstromen. IFRS 15 legt de nadruk op consistentie en vergelijkbaarheid tussen branches en regio's, terwijl FRS 102 zich richt op praktische toepassing en het minimaliseren van compliancelasten.

Hieronder volgt een nadere blik op hoe ze zich verhouden.

ACCA IFRS 15

• Model voor omzetverantwoording: IFRS 15 gebruikt het vijfstappenmodel voor omzetverantwoording.

• Prestatieverplichtingen. Bedrijven moeten binnen een contract afzonderlijke prestatieverplichtingen identificeren en scheiden. Ze verantwoorden de omzet afzonderlijk voor elke verplichting wanneer aan deze is voldaan.

• Meting van omzet: onder IFRS 15 rekenen bedrijven de transactieprijs toe aan elke prestatieverplichting op basis van de standalone verkoopprijzen.

• Contractwijzigingen: IFRS 15 biedt richtlijnen voor de verwerking van contractwijzigingen (d.w.z. of ze moeten worden behandeld als een afzonderlijk contract of als een wijziging van het bestaande contract).

• Openbaarmakingen: IFRS 15 vereist uitgebreide openbaarmakingen over klantcontracten, waaronder uitgesplitste omzetinformatie, contractsaldo's, prestatieverplichtingen, belangrijke oordelen en wijzigingen in oordelen.

• Toepassing: IFRS 15 biedt een uitgebreid, gestandaardiseerd systeem voor omzetverantwoording voor alle branches en regio's. Het is geschikt voor entiteiten met diverse omzetstromen, meerdere deliverables of aanzienlijke financieringscomponenten.

FRS 102

• Model voor omzetverantwoording: FRS 102 is gebaseerd op eenvoudigere criteria die rekening houden met de overdracht van risico's en beloningen, de mate van prestaties in het kader van het contract en de betrouwbaarheid van de meting. FRS 102 werkt met het vijfstappenmodel nadat de wijzigingen in 2026 van kracht worden.

• Prestatieverplichtingen. FRS 102 vereist niet specifiek de identificatie van afzonderlijke prestatieverplichtingen. Een entiteit verantwoordt omzet wanneer het waarschijnlijk is dat er economische voordelen naar haar zullen vloeien en het bedrag van de omzet op betrouwbare wijze kan worden gemeten.

• Meting van omzet: op grond van FRS 102 meten bedrijven de omzet tegen de reële waarde van de vergoeding, de prijs waarmee goed geïnformeerde kopers en verkopers akkoord zouden gaan.

• Contractwijzigingen: FRS 102 biedt geen specifieke richtlijnen voor contractwijzigingen die niet als substantieel worden beschouwd. De behandeling van wijzigingen is over het algemeen gebaseerd op de standaardprincipes van omzetverantwoording.

• Openbaarmakingen: FRS 102 vereist relatief beperkte openbaarmakingen in vergelijking met IFRS 15. De nadruk ligt op het bedrag van de verantwoorde erkende omzet, de aard van de omzet en het beleid voor het verantwoorden van omzet.

• Toepassing: FRS 102 is eenvoudiger. Het is geschikt voor kleinere entiteiten of bedrijven met basisomzetregelingen.

De impact van ACCA IFRS 15 op verschillende branches

Het kernprincipe van IFRS 15 is dat omzet moeten worden verantwoord wanneer de zeggenschap over goederen of diensten wordt overgedragen aan klanten, voor een bedrag dat de vergoeding weerspiegelt waarop de entiteit naar verwachting recht heeft. Hieronder lees je hoe dit verschillende branches beïnvloedt.

Technologie

Bedrijven in de technologiebrabchge hebben vaak meerdere prestatieverplichtingen in één contract (bijvoorbeeld de verkoop van hardware gebundeld met software en doorlopende ondersteuningsdiensten). Op grond van IFRS 15 moet het bedrijf elk van deze componenten identificeren als een afzonderlijke prestatieverplichting, als ze afzonderlijk zijn. Het bedrijf moet omzet toewijzen aan elke prestatieverplichting op basis van de standalone verkoopprijs en moet mogelijk omzet over verschillende perioden verantwoorden. Dit kan leiden tot veranderingen in de gerapporteerde omzet ten opzichte van eerdere standaarden, met name voor bedrijven die softwarelicenties, op abonnementen gebaseerde modellen of gebundelde diensten aanbieden.

Bouw en vastgoed

In de bouw en in de vastgoedbranche gaat het bij omzetverantwoording vaak om langetermijncontracten waarbij de werkzaamheden over meerdere jaren worden uitgevoerd. IFRS 15 vereist dat bedrijven omzet verantwoorden op basis van de overdracht van zeggenschap in plaats van het verstrijken van de tijd. Ze kunnen omzet in de loop van de tijd of op een bepaald moment verantwoorden, afhankelijk van of de klant zeggenschap heeft over het activa terwijl het wordt gebouwd. Bedrijven moeten de voorwaarden van hun contracten zorgvuldig beoordelen om te bepalen welke optie van toepassing is.

Telecommunicatie

Telecomprovicers bundelen vaak producten en diensten (bijvoorbeeld mobiele apparaten, data-abonnementen en dienstcontracten). Onder IFRS 15 moeten telecomprovicers deze gebundelde aanbiedingen ontvlechten in afzonderlijke prestatieverplichtingen. Ze moeten de omzet van elke resultaatsverbintenis afzonderlijk verantwoorden. Een bedrijf kan bijvoorbeeld de verkoop van een mobiel apparaat vooraf verantwoorden, terwijl het de bijbehorende omzet uit het dienstabonnement over de contractperiode verantwoordt.

Farmaceutica en biowetenschappen

Bedrijven in de farmaceutische en biowetenschapbranche gaan vaak complexe regelingen aan voor licenties, mijlpaalbetalingen en royalty's. Onder IFRS 15 hangt de omzetverantwoording voor licenties voor intellectuele eigendom af van de vraag of de licentie een recht op toegang tot of een recht op gebruik van de intellectuele eigendom biedt. Het bedrijf kan omzet uit licenties in de loop van de tijd of op een bepaald moment verantwoorden, afhankelijk van de aard van de overeenkomst. Het moet mijlpaalbetalingen en variabele overwegingen inschatten en beperken om terugboekingen te voorkomen. Dit vereist een zorgvuldige evaluatie van elk contract en kan de uitgestelde omzet verhogen.

Productie

Fabrikanten kunnen contracten hebben die het aanpassen van producten, meerdere leveringsschema's of garanties omvatten. IFRS 15 vereist dat bedrijven evalueren of de zeggenschap over goederen op een bepaald moment of in de loop van de tijd wordt overgedragen. Fabrikanten moeten hun contracten onderzoeken om te bepalen wanneer de zeggenschap overgaat op de klant. Dit kan grote veranderingen teweegbrengen in de timing van omzetverantwoording, vooral voor contracten die een hoge mate van maatwerk met zich meebrengen.

Retail en consumentengoederen

Winkeliers bieden vaak stimulansen, loyaliteitsprogramma's en retourrechten. Op grond van IFRS 15 moeten bedrijven deze elementen administratief verwerken als afzonderlijke prestatieverplichtingen indien zij van materieel belang zijn. Winkeliers moeten het rendement nauwkeuriger inschatten en de transactieprijs toewijzen aan het verkochte product en de loyaliteitspunten. Tevebs moeten ze omzet met betrekking tot loyaliteitspunten, retouren en terugbetalingen uitstellen totdat aan de verplichting is voldaan.

Media en entertainment

In de media- en entertainmentbranche gaat het vaak om contracten met meerdere deliverables, zoals contentlicenties, advertenties en abonnementsdiensten. Onder IFRS 15 moeten bedrijven deze deliverables scheiden in afzonderlijke prestatieverplichtingen, waarbij de omzet wordt verantwoord wanneer aan elke verplichting wordt voldaan. Bedrijven moeten bijvoorbeeld advertentie-omzet verantwoorden over de periode dat de advertentie wordt weergegeven of omzet uit content verantwoorden op basis van weergavestatistieken om aan deze vereiste te voldoen.

Veelvoorkomende uitdagingen bij de implementatie van ACCA IFRS 15

De implementatie van IFRS 15 kan verschillende uitdagingen met zich meebrengen, met name voor organisaties die overstappen van andere accountingprincipes of organisaties met gecompliceerde klantcontracten. Hier zijn enkele van de hindernissen die bedrijven tegenkomen wanneer ze met IFRS 15 werken:

• Prestatieverplichtingen. Bedrijven moeten alle afzonderlijke prestatieverplichtingen in een contract vermelden, wat ingewikkeld kan worden wanneer een bedrijf gebundelde goederen en diensten of contracten met meerdere componenten verwerkt. Bij dit proces komt vaak beoordelingsvermogen kijken, wat tot inconsistenties kan leiden als het niet zorgvuldig wordt beheerd.

• Transactieprijs: Bedrijven moeten de transactieprijs toerekenen aan elke prestatieverplichting op basis van standalone verkoopprijzen. Dit wordt een uitdaging wanneer deze prijzen niet waarneembaar zijn en moeten worden geschat, wat van invloed kan zijn op de nauwkeurigheid en timing van omzetverantwoording.

• Timing van omzetverantwoording: Bedrijven moeten bepalen of er in de loop van de tijd of op een bepaald moment aan de prestatieverplichtingen wordt voldaan om de omzet op het juiste moment te verantwoorden. Deze beslissing kan controversieel zijn, met name in sectoren branches zoals de bouw en software, waar diensten over een langere periode kunnen worden geleverd.

• Contractwijzigingen: Bedrijven moeten systemen en processen implementeren om contractwijzigingen, zoals wijzigingen, annuleringen en verlengingen, te beheren. Ze moeten deze wijzigingen op de juiste manier integreren om ervoor te zorgen dat het proces voor omzetverantwoording nauwkeurig blijft.

• Openbaarmakingen: Bedrijven moeten gedetailleerde openbaarmakingen verstrekken met uitgebreide informatie over omzet en kasstromen uit klantcontracten. Ze moeten beschikken over uitgebreide systemen voor gegevensverzameling en -beheer om deze openbaarmakingen voor te bereiden, waarvoor mogelijk upgrades van de bestaande IT-infrastructuur vereist zijn.

• Training en verandermanagement: Bedrijven moeten ervoor zorgen dat al het relevante personeel bekend is met de vereisten van IFRS 15. Dit gaat vaak gepaard met uitgebreide training en aanpassingen aan interne controles en processen, die arbeidsintensief kunnen zijn.

• Afdelingsoverschrijdende coördinatie: Bedrijven moeten coördineren tussen verschillende afdelingen, waaronder financiën, verkoop, IT en juridische zaken. Elke afdeling moet begrijpen hoe haar acties van invloed zijn op de financiële rapportages en compliance onder de nieuwe standaard.

Integratie van IFRS 15 met andere internationale standaarden

IFRS 15 is ontworpen en kan gemakkelijk worden geïntegreerd met andere rapportagestandaarden. IFRS 15 sluit aan bij andere belangrijke internationale standaarden en vult deze als volgt aan:

• IFRS 9 (financiële instrumenten): IFRS 9 behandelt de verantwoording, classificatie en waardering van financiële instrumenten, de bijzondere waardevermindering van financiële activa en hedge accounting. IFRS 15 heeft een wisselwerking met IFRS 9 in gevallen waarin een contract zowel omzetcomponenten als financiële instrumenten (zoals financieringselementen) omvat. IFRS 15 vereist bijvoorbeeld dat bedrijven de transactieprijs aanpassen aan de tijdswaarde van geld wanneer een contract een aanzienlijke financieringscomponent bevat. Deze standaard is ook in lijn met IFRS 9 wat betreft de verantwoording van bijzondere waardeverminderingen voor contractactiva voor consistentie in de verwerking van kredietverliezen.

• IFRS 16 (leases): IFRS 16 regelt de accounting van leases en vereist dat huurders activa en passiva opnemen voor alle leases met een looptijd van meer dan 12 maanden. IFRS 15 helpt onderscheid te maken tussen dienstcontracten en leasecontracten, zodat bedrijven kunnen bepalen welke standaard ze moeten toepassen. Als een contract zowel lease- als dienstcomponenten omvat, biedt IFRS 15 richtlijnen voor het scheiden en op de juiste manier toewijzen van transactieprijzen, terwijl IFRS 16 de leasecomponent behandelt.

• IFRS 3 (bedrijfscombinaties): IFRS 3 is van toepassing op de accounting van bedrijfscombinaties en vereist dat de overnemende partij de reële waarde van de verworven identificeerbare activa en de aangegane verplichtingen opneemt. Bij het verantwoorden van verworven contracten in een bedrijfscombinatie, helpt IFRS 15 te beoordelen hoe omzet na acquisitie moet worden verantwoord.

• IFRS 10 (geconsolideerde jaarrekening): IFRS 10 beschrijft de principes voor het opstellen en presenteren van geconsolideerde jaarrekeningen. In het kader van de omzetverantwoording integreert IFRS 15 met IFRS 10 door een consistente toepassing van de principes van omzetverantwoording te vereisen in de jaarrekening van een groep, zodat omzet worden verantwoord op basis van dezelfde criteria voor alle entiteiten.

• IAS 37 (voorzieningen, voorwaardelijke verplichtingen en voorwaardelijke activa): IFRS 15 heeft een wisselwerking met de International Accounting Standard (IAS) 37 wanneer rekening wordt gehouden met contractverliezen. IFRS 15 richt zich op het verantwoorden van omzet. Als een bedrijf ondertussen verwacht dat het nakomen van een contract tot een verlies zal leiden, is IAS 37 als leidraad voor de erkenning en waardering van dergelijke voorzieningen. Integratie zorgt ervoor dat bedrijven rekening houden met potentiële verplichtingen die aan dezelfde contracten zijn gekoppeld.

• IAS 12 (inkomstenbelastingen): Omzetverantwoording onder IFRS 15 kan van invloed zijn op de berekening van actuele en uitgestelde belastingen zoals uiteengezet in IAS 12. Wanneer IFRS 15 de timing of het bedrag van de verantworde omzet wijzigt, heeft dit een directe invloed op het belastbaar resultaat en bijgevolg op de waardering van kortlopende en uitgestelde belastingverplichtingen of activa.

• IAS 38 (immateriële activa): IAS 38 behandelt de waardering van immateriële activa zoals kosten voor softwareontwikkeling. In gevallen waarin een entiteit intellectuele eigendom in licentie geeft, biedt IFRS 15 gedetailleerde richtlijnen voor het al dan niet verantwoorden van omzet op een bepaald moment of in de loop van de tijd. Dit heeft gevolgen voor de manier waarop bedrijven zowel de omzet als de onderliggende immateriële activa beheren en rapporteren.