Bedrijven die financiële diensten willen aanbieden in Duitsland, moeten een bankvergunning aanvragen. Ontdek wat een bankvergunning is, hoe het aanvraagproces werkt, waar bedrijven rekening mee moeten houden en wat de risico's zijn als ze geen vergunning aanvragen.

Wat staat er in dit artikel?

• Wat is een BaFin-vergunning?
  
• Welke organisatie houdt toezicht en geeft vergunningen uit?
  
• Wie moet een BaFin-vergunning aanvragen?
  
• Waar letten ze op bij het geven van een BaFin-vergunning?
  
• Hoe gaat het aanvragen in zijn werk?
  
• Hoeveel kost een BaFin-vergunning?
  
• Wat zijn de voor- en nadelen van het aanvragen van een BaFin-vergunning?
  
• Wat zijn de risico's als je geen BaFin-vergunning hebt?
  

Wat is een BaFin-vergunning?

BaFin staat voor "Bundesanstalt für Finanzdienstleistungsaufsicht", de Duitse federale financiële toezichthoudende autoriteit, en haar vergunningen en bankvergunningen zijn officiële goedkeuringen voor bedrijven om financiële diensten en typische bankdiensten aan te bieden. Mensen noemen het ook wel een BaFin-vergunning of KWG-vergunning. KWG staat voor "Kreditwesengesetz", de Duitse bankwet.

Artikel 32, lid 1, zin 1 van de KWG zegt dat bedrijven een BaFin-vergunning moeten hebben voordat ze met dit soort activiteiten kunnen beginnen.

Welke organisatie regelt en geeft vergunningen?

De instantie die in Duitsland verantwoordelijk is voor het geven van een BaFin-vergunning is de Bundesanstalt für Finanzdienstleistungsaufsicht (BaFin) in Bonn, Duitsland. Voor mei 2002 heette deze organisatie Bundesanstalt für Kreditwesen (BAKred). Als onderdeel van een hervorming is de autoriteit samengevoegd met de federale toezichthoudende autoriteiten voor effectenhandel (BAWe) en verzekeringen (BAV) tot BaFin. Als centrale organisatie is BaFin verantwoordelijk voor het toezicht op banken, financiële dienstverleners, verzekeraars en effectenhandelaren.

Door de opkomst van onlinehandel krijgt BaFin steeds vaker te maken met bedrijven uit de financiële technologiesector (fintech). Hieronder vallen bijvoorbeeld crowdfundingplatforms, online marktplaatsen of bedrijven die handelen in virtuele valuta.

BaFin is een onafhankelijke instelling naar publiek recht en staat onder juridisch en technisch toezicht van het federale ministerie van Financiën. BaFin wordt geleid door een raad van bestuur en gefinancierd door vergoedingen en bijdragen die worden geheven van de bedrijven en instellingen die onder haar toezicht staan.

Volgens haar statuten is BaFin niet alleen verantwoordelijk voor het algemene toezicht op bank- en financiële zaken, maar ook voor het voorkomen van witwassen en terrorismefinanciering. Een ander deel van haar doel is consumentenbescherming. Als toezichthoudende autoriteit houdt BaFin de ontwikkelingen op de financiële markten in de gaten. Als de autoriteit negatieve trends ziet, neemt ze preventieve maatregelen om die ontwikkelingen tegen te gaan.

Wie moet een BaFin-vergunning aanvragen?

In artikel 32 van de KWG staat dat je een vergunning nodig hebt voor traditionele banktransacties en financiële diensten. Bedrijven hebben volgens de wet ook een BaFin-vergunning nodig als ze geld van meerdere mensen verzamelen om dat namens hen en in hun belang te beleggen volgens een bepaalde beleggingsstrategie.

Als dit in de vorm van een beheerd beleggingsfonds gebeurt, hoeft de beheermaatschappij zich alleen maar bij de BaFin te registreren volgens artikel 44, in combinatie met artikel 2, lid 4, van de Duitse wet op kapitaalbeleggingen (KAGB). Een BaFin-vergunning is niet per se nodig.

De volgende bedrijven uit de bank- en financiële sector hebben op basis van hun bedrijfsmodel een BaFin-vergunning nodig:

• Banktransacties: De typische activiteiten van een bank zijn het aannemen van financiële deposito's en het verstrekken van leningen. Voor beide is een BaFin-vergunning nodig. Het maakt niet uit of een instelling alle standaard bankactiviteiten aanbiedt of zich specialiseert in slechts één of twee specifieke gebieden: een vergunning is altijd nodig.
  
• Effectenhandel: Bedrijven die zich alleen bezighouden met het beheer en de verkoop van effecten hebben een BaFin-vergunning nodig.
  
• Financiële diensten: Voor alle transacties met betrekking tot leasing, vermogensbeheer of andere financiële modellen is een BaFin-vergunning nodig.
  
• Handel in cryptovaluta: Het uitgeven, beheren en afdekken van crypto-activa of privé-cryptografische sleutels met als doel het aanhouden, opslaan en overdragen van crypto-activa valt ook onder de BaFin-vergunning.
  
• Betalingsdiensten en elektronisch geld: Om bepaalde betalingsdiensten te kunnen aanbieden of elektronisch geld uit te geven, hebben bedrijven een BaFin-vergunning nodig.
  
• Gemengde of hybride bedrijfsmodellen: Als een bedrijf al een aantal van de hierboven genoemde transacties op het gebied van bank- en financiële diensten aanbiedt en overweegt om nog meer financiële diensten aan te bieden, kan een extra BaFin-vergunning nodig zijn.
  

Waar letten ze op bij het geven van een BaFin-vergunning?

Het moderne bankwezen en de financiële wereld zijn de afgelopen decennia enorm veranderd. Door de toename van digitalisering en nieuwe online bedrijfsmodellen worden kredieten vaak min of meer zonder fysieke tegenprestatie verstrekt. In het verleden werden edelmetalen voornamelijk gebruikt als onderpand voor kredietrisico's.

Bovendien is het mondiale financiële systeem aanzienlijk complexer geworden door de toename van internationale netwerken. De globalisering van financiële transacties heeft geleid tot een toename van de welvaart. Tegelijkertijd is ook de kans op grote crises in de financiële wereld toegenomen. Om klanten te beschermen, hanteert BaFin zeer strenge criteria bij de beoordeling van vergunningsaanvragen.

Betrouwbaar bedrijfsmanagement is een belangrijke voorwaarde voor het goedkeuren van een vergunningsaanvraag bij BaFin. Het management wordt als betrouwbaar beschouwd als het over de nodige technische expertise beschikt. Daarnaast moet het managementteam ook een bepaalde mate van ervaring hebben. BaFin beschouwt het management van een bedrijf als onbetrouwbaar als er bepaalde strafbare feiten zijn gepleegd, zoals fraude of verduistering, of soortgelijke overtredingen van geldende wet- en regelgeving.

Om een BaFin-vergunning te krijgen, moet het bedrijf dat de vergunning aanvraagt een gedegen businessplan hebben, met een begrotingsprognose voor ten minste drie jaar. Deze eis dient ook ter bescherming van klanten. Uiteindelijk wil BaFin weten of het bedrijfsidee van een onderneming levensvatbaar is (d.w.z. of het gedurende ten minste drie jaar over het benodigde kapitaal zal beschikken).

Ten slotte kijkt BaFin ook of een bedrijf de regels van de Wet op het witwassen van geld zal volgen en uitvoeren. Dit klinkt misschien lastig, omdat niemand de toekomst kan voorspellen. Maar op een praktisch niveau moet een bedrijf daarom in zijn aanvraag laten zien dat het goede compliance-regels heeft – met andere woorden, een duidelijke, schriftelijke belofte om zich in de toekomst aan de wet te houden.

Hoe ziet de aanvraagprocedure eruit?

Aanvragen voor een BaFin-vergunning moeten altijd schriftelijk worden ingediend. Bij vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid is de raad van bestuur of het management verantwoordelijk voor het indienen van de aanvraag namens het bedrijf. Bij een handelsvennootschap moet elke persoonlijk aansprakelijke vennoot een schriftelijke aanvraag indienen.

Naast de hierboven genoemde criteria moet er ook een bepaald minimumkapitaal worden aangehouden. Voor financiële diensten begint dit bij 50.000 euro. Voor bedrijven die zich bezighouden met effectenhandel en pandbrieven loopt dit bedrag op tot maximaal 25 miljoen euro.

Als een bedrijf voldoet aan de belangrijkste criteria uit artikel 32 van de KWG, heeft het een afdwingbaar recht op een BaFin-vergunning. Maar de autoriteit heeft het laatste woord. Vooral met moderne online bedrijfsmodellen, zoals fintech-bedrijven, moeten bedrijven klaar zijn om vragen van BaFin te beantwoorden. Daarom moeten bedrijven hun schriftelijke aanvragen heel zorgvuldig en aandachtig invullen.

In de regel heeft BaFin 6 tot 12 maanden nodig om de ingediende documenten te controleren en de betreffende BaFin-vergunning goed te keuren.

Hoeveel kost een BaFin-vergunning?

BaFin vraagt een vergunningsvergoeding. Deze wordt anders berekend, afhankelijk van het bedrijfsmodel van de aanvrager.

• De kosten voor bedrijven die financiële diensten leveren, liggen tussen de 2.000 en 17.000 euro.
  
• De kosten voor bedrijven die normale bankdiensten aanbieden, liggen tussen de 5.000 en 20.000 euro.
  

Naast de BaFin-vergunningsvergoeding kunnen er nog andere kosten zijn, bijvoorbeeld voor juridisch advies. Deze worden meestal berekend op basis van de tijd die aan de aanvraag wordt besteed. Tip: vraag vooraf naar een totaalprijs. Sommige advocatenkantoren bieden een vaste prijs aan voor BaFin-vergunningaanvragen.

Wat zijn de voor- en nadelen van het aanvragen van een BaFin-vergunning?

Het belangrijkste voordeel van een BaFin-vergunning is dat je zeker weet dat alles legaal is. Met een bankvergunning voldoen alle financiële transacties automatisch aan de BaFin-regels.

Het is ook een soort keurmerk dat aan de buitenwereld laat zien dat een bedrijf veel waarde hecht aan klantbescherming. Met een Duitse bankvergunning krijgen bedrijven ook toegang tot de EU-markt, omdat de vergunning ook geldt in de Europese Unie. Dit opent een markt met meer dan 500 miljoen klanten.

Het aanvragen van een BaFin-vergunning kost tijd, geld en moeite. Als je de juiste bankvergunning niet krijgt, kan dat flink in de papieren lopen. Zo kun je sancties krijgen in de vorm van schriftelijke waarschuwingen, boetes, schadeclaims of, in ernstige gevallen, gevangenisstraf. Bovendien kan het ontbreken van een BaFin-vergunning het hele bedrijf in gevaar brengen.

Wat zijn de risico's als je geen BaFin-vergunning hebt?

In principe lopen bedrijven die een vergunning nodig hebben een groot risico als ze geen BaFin-vergunning hebben. De sancties variëren van een simpele boete tot strafrechtelijk onderzoek.

Zelfs nalatigheid kan leiden tot een gevangenisstraf van maximaal drie jaar, afhankelijk van de ernst van het misdrijf. Daarnaast behoudt BaFin zich het recht voor om het bedrijf geheel of gedeeltelijk te verbieden.

Op civielrechtelijk vlak kunnen bedrijven aansprakelijk worden gesteld voor schadevergoedingsclaims van benadeelde klanten. Daarnaast kunnen concurrerende bedrijven claims indienen op grond van het mededingingsrecht en bedrijven zonder BaFin-vergunning voor de rechter dagen.

Kijk voor meer artikelen over onderwerpen voor kleine en grote bedrijven. Als je wilt weten hoe Stripe je bedrijf kan helpen groeien, neem dan contact op met ons verkoopteam.