Tegen 2027 zal naar verwachting 59% van de wereldwijde online verkoop via online marktplaatsen plaatsvinden. En omdat talloze andere interacties door platforms worden gefaciliteerd, is het duidelijk dat beide modellen hun rol in de moderne handel hebben verstevigd. Hoewel zowel marktplaatsen als platforms unieke kansen bieden voor groei en het genereren van omzet, kan de keuze tussen beide markten de strategie, de interacties met gebruikers en het langetermijntraject van een onderneming fundamenteel bepalen.

De keuze tussen een marktplaatsmodel of een platformmodel is echter niet zwart-wit. Beide modellen hebben hun eigen voordelen en uitdagingen. Inzicht in deze verschillen gaat niet alleen over het kiezen van een pad. Het gaat erom een volledig beeld te krijgen van de mogelijkheden en verwachtingen van je onderneming en de behoeften van je gebruikers, en deze inzichten af te stemmen op de meest geschikte infrastructuur voor je onderneming.

We behandelen de belangrijkste kenmerken van marktplaatsen en platforms, hun operationele dynamiek en hoe je kunt bepalen welk model het meest geschikt is voor je onderneming.

Wat staat er in dit artikel?

• Wat is een marktplaats?
  
• Belangrijkste kenmerken van een marktplaats
  
• Wat is een platform?
  
• Belangrijkste kenmerken van een platform
  
• Wat is het verschil tussen een marktplaats en een platform?
  
• Kiezen tussen het bouwen van een marktplaats of een platform
  

Wat is een marktplaats?

Een marktplaats is een digitaal platform of e-commercehub waar een breed scala aan goederen, diensten of digitale inhoud wordt gekocht, verkocht en geruild. Deze platforms fungeren als intermediaire facilitators en overbruggen de kloof tussen kopers en verkopers. Ze zorgen voor een gestroomlijnde transactieverwerking en kunnen een verscheidenheid aan tools bieden om deze transacties te beheren en te optimaliseren.

Moderne marktplaatsen kunnen verschillende soorten handelsmodellen aanbieden, afhankelijk van hun ontwerp en doelgroep. Voorbeelden zijn B2C- (Business-to-Consumer), B2B- (Business-to-Business), C2C- (Consumer-to-Consumer) en P2P-modellen (Peer-to-Peer), die elk inspelen op de unieke behoeften van hun respectievelijke deelnemers.

In een B2C-model verkopen ondernemingen hun producten of diensten rechtstreeks aan de eindconsument. Aan de andere kant vergemakkelijkt een B2B model transacties tussen twee ondernemingen, zoals fabrikanten, groothandels en detailhandelaren. Het C2C-model biedt een platform voor consumenten om aan andere consumenten te verkopen en wordt vaak gebruikt voor tweedehands of handgemaakte goederen. Het P2P-model stelt individuen in staat om goederen en diensten rechtstreeks uit te wisselen, wat meestal wordt gefaciliteerd via een gedecentraliseerd platform.

Voorbeelden van dergelijke marktplaatsplatforms zijn Amazon en eBay, die zich richten op zowel de B2C- als de C2C-modellen. Ze bieden een uitgebreide selectie producten van een breed scala aan verkopers, waardoor consumenten de vrijheid hebben om te kiezen op basis van hun voorkeuren. Alibaba is een ander marktplaatsplatform, maar richt zich voornamelijk op het B2B-model, dat ondernemingen over de hele wereld een ruimte biedt om met elkaar in contact te komen en handel te drijven. Etsy is een unieke marktplaats omdat het zich voornamelijk richt op de C2C- en B2B-modellen, gespecialiseerd in handgemaakte en vintage items en ambachtelijke benodigdheden.

Belangrijkste kenmerken van een marktplaats

Er zijn enkele kenmerken die bepalend zijn voor de manier waarop kopers en verkopers op marktplaatsen met elkaar omgaan:

• Grote verscheidenheid aan verkopers en kopers
  Dit benadrukt de diversiteit die inherent is aan een marktplaats. In tegenstelling tot een traditionele online winkel, die producten of diensten van één aanbieder aanbiedt, is een marktplaats een digitale ontmoetingsplaats voor tal van onafhankelijke verkopers en kopers. Deze variëteit zorgt voor een brede selectie van producten en diensten, waardoor kopers kunnen vergelijken en kiezen op basis van factoren zoals prijs, kwaliteit en verkopersbeoordelingen.

• Vertrouwen en transparantie
  Marktplaatsen bevatten meestal functionaliteiten die zorgen voor vertrouwen en transparantie tussen kopers en verkopers. Dit kunnen systemen zijn voor beoordelingen en recensies van verkopers, duidelijke en uitgebreide productinformatie en veilige processen voor transacties.

• Regulering en bemiddeling
  De exploitant van de marktplaats beheert het platform, zorgt ervoor dat transacties effectief worden voltooid, bemiddelt bij geschillen tussen kopers en verkopers, beheert betalingen en neemt vaak een commissie op de verkoop als vergoeding voor deze diensten.

• Gebruiksgemak en toegankelijkheid
  Moderne technologie heeft online marktplaatsen zeer toegankelijk en gebruiksvriendelijk gemaakt. Kopers kunnen op één plek bladeren en goederen van verschillende verkopers kopen, terwijl verkopers een breder klantenbestand kunnen bereiken dan via een traditionele fysieke winkel.

• Datagestuurde inzichten
  Online marktplaatsen kunnen grote hoeveelheden gegevens over consumentengedrag verzamelen, die verkopers waardevolle inzichten en analyses kunnen bieden om ze te helpen hun aanbod te optimaliseren en hun verkoopstrategieën te verbeteren.

Elk van deze kenmerken draagt bij aan de effectiviteit en aantrekkingskracht van een marktplaats, waardoor het een belangrijk onderdeel is van het moderne commerciële landschap.

Wat is een platform?

Een platform is een digitale infrastructuur die of ecosysteem dat de interactie tussen meerdere partijen faciliteert, vaak met het oog op het uitvoeren van zakelijke transacties. Dit kan de uitwisseling van goederen, diensten of informatie zijn. De platformexploitant levert de onderliggende technologie en bepaalt de regels voor hoe deze interacties plaatsvinden.

Platforms kunnen vele vormen aannemen en verschillende industrieën bestrijken, maar ze komen veel voor in de detailhandel, de financiële sector en de technologiesector. Voorbeelden hiervan zijn e-commerceplatforms zoals Amazon, platforms voor het delen van ritten zoals Uber, of sociale-mediaplatforms zoals Facebook. Ze bieden allemaal een digitale omgeving waarin gebruikers (zowel ondernemingen als particulieren) met elkaar kunnen communiceren, transacties kunnen uitvoeren of beide.

In tegenstelling tot traditionele businessmodellen, die zich richten op het leveren van specifieke producten of diensten aan de klant, creëren platformbedrijven vooral waarde door connecties en interacties te faciliteren. Uber bezit bijvoorbeeld geen auto's en heeft geen chauffeurs in dienst zoals traditionele taxibedrijven dat doen. In plaats daarvan verbindt Uber onafhankelijke chauffeurs met mensen die ritten nodig hebben en brengt het een vergoeding in rekening voor het faciliteren van de transactie.

In de kern zijn platforms veelzijdig, wat betekent dat er twee of meer gebruikersgroepen bij betrokken zijn die elkaar netwerkvoordelen bieden. De waarde van een platform neemt toe naarmate meer gebruikers lid worden, een fenomeen dat bekend staat als netwerkeffecten. Hoe meer verkopers op Amazon, hoe groter de verscheidenheid aan producten, wat meer kopers aantrekt, wat op zijn beurt nog meer verkopers aantrekt.

Platforms zijn een belangrijke speler in de wereldeconomie geworden vanwege de schaalbaarheid van hun businessmodel en hun vermogen om een enorm aantal digitale gebruikers aan te boren. Door de transactiekosten te verlagen en de efficiëntie te verhogen, hebben ze tal van markten hervormd en blijven ze innovatie stimuleren.

Belangrijkste kenmerken van een platform

Als we het hebben over platforms binnen de moderne commerciële omgeving, zijn er verschillende belangrijke kenmerken waarmee rekening moet worden gehouden:

• Netwerkeffecten
  Deze term verwijst naar het fenomeen waarbij de waarde van een dienst toeneemt naarmate meer mensen er gebruik van maken. Op een platform geldt dat naarmate meer gebruikers lid worden, de voordelen voor alle gebruikers toenemen. Hoe meer verkopers er bijvoorbeeld op een platform zijn, hoe meer keuzes kopers hebben, wat op zijn beurt meer verkopers aantrekt vanwege de toegenomen kopersactiviteit.

• Veelzijdigheid
  Platforms zijn inherent veelzijdig, wat betekent dat ze zich richten op twee of meer verschillende gebruikersgroepen die bijdragen aan en profiteren van het netwerk. Een platform voor het delen van ritten is bijvoorbeeld geschikt voor zowel chauffeurs als rijders, die elkaar waarde bieden.

• Faciliteren van interacties
  Platforms verkopen niet alleen producten of diensten: ze vergemakkelijken ook interacties tussen verschillende gebruikersgroepen. Deze interacties kunnen bestaan uit transacties, communicatie of uitwisselingen van informatie. De rol van de platformexploitant is om deze interacties zo naadloos en voordelig mogelijk te maken voor alle betrokken partijen.

• Waardecreatie en -vastlegging
  Platforms creëren waarde door de verbindingen die ze faciliteren. Dit kan economische waarde zijn in de vorm van transactiekosten, of sociale waarde door middel van gemeenschapsvorming. Platforms creëren ook waarde door kosten in rekening te brengen voor toegang tot het netwerk of door inkomsten te genereren met de gegevens die op het platform worden gegenereerd.

• Schaalbaarheid
  Door hun digitale karakter kunnen platforms snel en efficiënt opschalen. Over het algemeen geldt dat naarmate het gebruikersbestand van het platform groeit, de kosten voor het bedienen van extra gebruikers dalen. Deze schaalbaarheid is een belangrijk voordeel van platformbusinessmodellen, omdat het hen in staat stelt een wereldwijd publiek te bereiken en mogelijk snelle groei te realiseren.

• Bestuur
  Platforms hebben regels en voorschriften nodig om ervoor te zorgen dat interacties eerlijk en voordelig zijn voor alle gebruikersgroepen. Deze regels worden vastgesteld en gehandhaafd door de platformexploitant, die de behoeften van alle partijen in evenwicht moet brengen om een gezond en bloeiend platformecosysteem te behouden.

Wat is het verschil tussen een marktplaats en een platform?

Hoewel de termen 'marktplaats' en 'platform' vaak door elkaar worden gebruikt in de context van moderne handel, zijn ze niet precies hetzelfde. Beide spelen een integrale rol in digitale handel, maar hun operationele modellen, primaire functies en doelstellingen kunnen variëren.

Marktplaats

Een marktplaats faciliteert het kopen en verkopen van goederen of diensten. Een marktplaats dient als een digitale locatie waar meerdere onafhankelijke verkopers hun aanbod kunnen aanbieden en verkopen aan een breed scala aan kopers. Dit model richt zich op het faciliteren van transacties, waarbij de exploitant van de marktplaats een commissie ontvangt voor elke verkoop. In wezen is een marktplaats het digitale equivalent van een traditionele fysieke markt.

Een klassiek voorbeeld van een marktplaats is eBay. Individuele verkopers en ondernemingen bieden hun producten te koop aan op de marktplaats, zodat kopers door deze aanbiedingen kunnen bladeren, prijzen kunnen vergelijken en goederen kunnen kopen. eBay faciliteert deze transacties en zorgt voor een zekere mate van vertrouwen en veiligheid tussen kopers en verkopers.

Platforms

Een platform daarentegen is een breder concept dat verder gaat dan het faciliteren van transacties. Hoewel het ook transacties kan hosten, is de primaire functie van een platform het creëren van een infrastructuur die of een ecosysteem dat diverse vormen van interacties en uitwisseling van waarde tussen meerdere partijen mogelijk maakt. Deze interacties kunnen de uitwisseling van goederen en diensten omvatten, maar ze kunnen ook betrekking hebben op het delen van informatie, het creëren en delen van inhoud, of elke vorm van betrokkenheid die waarde toevoegt aan de gebruikers.

Facebook is bijvoorbeeld een platform waarmee gebruikers profielen kunnen maken, berichten kunnen delen, elkaars berichten leuk kunnen vinden en erop kunnen reageren, lid kunnen worden van groepen en zelfs goederen kunnen verkopen via Facebook Marketplace. Het scala aan interacties gaat verder dan alleen kopen en verkopen, waardoor Facebook meer is dan alleen een marktplaats.

Belangrijkste verschillen

• Soort interactie
  Het belangrijkste verschil zit hem in het soort interactie dat ze faciliteren. Marktplaatsen zijn voornamelijk transactiegericht en faciliteren het kopen en verkopen. Platforms maken echter een breder scala aan interacties mogelijk, van transacties tot het delen van inhoud tot netwerken en meer.

• Waardecreatie
  Marktplaatsen creëren waarde door transacties tussen kopers en verkopers te faciliteren. Platforms creëren daarentegen waarde door verschillende vormen van interactie en uitwisseling van waarde tussen gebruikers mogelijk te maken.

• Verdienmodel
  Marktplaatsen genereren meestal inkomsten via transactiekosten of commissies. Platforms kunnen ook verdienen aan transactiekosten (zoals appstores), maar hebben vaak verschillende inkomstenstromen, waaronder advertenties (zoals Facebook), abonnementskosten (zoals LinkedIn Premium) of aankopen in de app (zoals gamingplatforms).

Hoewel marktplaatsen en platforms overeenkomsten vertonen in het faciliteren van online interacties, onderscheiden ze zich door hun primaire functies, de breedte van de interacties die ze faciliteren en de manier waarop ze waarde creëren en vastleggen. Naarmate digitale commerce zich verder ontwikkelt, kunnen deze modellen elkaar overlappen en nog verder integreren, wat leidt tot hybride vormen die de beste aspecten van beide combineren.

Kiezen tussen het bouwen van een marktplaats of een platform

De keuze tussen het bouwen van een marktplaats of een platform hangt af van de aard van de onderneming, je doelen voor de onderneming, de specifieke branche en het type waarde dat je wilt bieden. Deze stapsgewijze gids helpt ondernemingen bij het nemen van deze beslissing:

• Definieer je bedrijfsmodel
  De eerste stap is het duidelijk definiëren van je bedrijfsmodel. Welke waarde bied je, en aan wie? Als je primaire waarde ligt in het faciliteren van transacties tussen kopers en verkopers, is een marktplaatsmodel misschien de betere optie. Als je onderneming daarentegen een breed scala aan interacties mogelijk wil maken die verder gaan dan transacties, zoals het maken van inhoud, sociale netwerken of het delen van gegevens, is een platformmodel wellicht geschikter.

• Begrijp je doelgroep
  Bedenk wie je gebruikers zijn en wat ze willen. Naar wat voor soort interacties zijn ze op zoek? Willen ze vooral producten of diensten kopen of verkopen? Of willen ze een ruimte om inhoud te delen, te leren, contact te maken of samen te werken? Inzicht in de behoeften van gebruikers kan bepalend zijn voor de keuze tussen een marktplaats- of een platformmodel.

• Analyseer het concurrentielandschap
  Kijk naar andere ondernemingen in je branche. Welke modellen gebruiken ze? Is er een gat in de markt dat jouw onderneming kan opvullen? Als je branche bijvoorbeeld verzadigd is met marktplaatsen, maar geen platforms heeft die bredere functionaliteit bieden, kan het bouwen van een platform je helpen je onderneming te onderscheiden.

• Denk na over je verdienmodel
  Marktplaatsen genereren doorgaans inkomsten door commissies op transacties in rekening te brengen, terwijl platforms meer diverse inkomstenstromen kunnen hebben, zoals advertenties, abonnementen of premiumdiensten. Bedenk welk omzetmodel het beste aansluit bij je bedrijfsstrategie.

• Evalueer je middelen
  Het bouwen van een platform kan vaak complexer en arbeidsintensiever zijn dan het creëren van een marktplaats vanwege het bredere scala aan interacties en functionaliteiten. Evalueer je technische en financiële middelen, en bedenk of je de capaciteiten hebt om een marktplaats of een platform te bouwen en te beheren.

• Schaalbaarheid en groei
  Platforms hebben vaak een hoge schaalbaarheid door netwerkeffecten, waarbij elke extra gebruiker waarde toevoegt aan de rest van het netwerk. Ze kunnen echter ook een kritische massa aan gebruikers vereisen om effectief te zijn. Marktplaatsen kunnen gemakkelijker te starten zijn en in een vroeg stadium inkomsten genereren, maar ze kunnen te maken krijgen met meer concurrentie. Denk na over je groeistrategie en welk model daar het beste op aansluit.

Het is belangrijk om te onthouden dat deze modellen elkaar niet uitsluiten. Veel succesvolle ondernemingen maken gebruik van een hybride model, waarbij ze eerst als een marktplaats beginnen en geleidelijk aan platformfuncties worden toegevoegd, of vice versa. Amazon begon bijvoorbeeld als een online marktplaats, maar biedt nu ook platformfuncties zoals Amazon Web Services en Prime Video.

Uiteindelijk hangt de keuze tussen het bouwen van een marktplaats of een platform af van je specifieke bedrijfsstrategie, middelen en de waarde die je aan je gebruikers wilt bieden. Het is een belangrijke beslissing die het traject van je onderneming kan bepalen, dus het is van cruciaal belang om er zorgvuldig over na te denken.