De financiële gezondheid van een onderneming hangt af van meer dan alleen inkomsten. Een onderneming kan op papier winstgevend zijn en toch moeite hebben om de volgende maand de lonen uit te betalen. Ondanks dat de doelstellingen voor inkomsten worden gehaald, kan een grote kans worden gemist omdat geld vastzat in voorraden of vorderingen.

Werkkapitaal is het verschil tussen de kortetermijnverplichtingen van je onderneming en de middelen die je hebt om deze te betalen. Het is een van de duidelijkste indicatoren van hoeveel speelruimte je onderneming heeft voor bedrijfsvoering en groei. Een in 2024 gehouden enquête stelde vast dat 62% van de financiële directeuren en penningmeesters van groeiende ondernemingen gebruik had gemaakt van externe werkkapitaaloplossingen om groei te stimuleren en operationele efficiëntie te bereiken.

Hieronder leggen we uit hoe je werkkapitaal berekent, waarom het belangrijk is en hoe je het kunt versterken.

Wat staat er in dit artikel?

• Wat is werkkapitaal?
  
• Wat zijn de voordelen van een sterk werkkapitaal?
  
• Hoe bereken je de werkkapitaalratio?
  
• Hoe kun je de werkkapitaalratio verbeteren?
  

Wat is werkkapitaal?

Werkkapitaal is het geld dat een onderneming beschikbaar heeft om de financiële verplichtingen op korte termijn te dekken. Hiervoor trek je kortlopende schulden af van de bezittingen die binnen een jaar zijn om te zetten in geld.

Hier is de basisformule:

werkkapitaal = vlottende activa - vlottende schulden

Vlottende activa omvat alles wat je binnen een jaar verwacht om te zetten in geld, waaronder:

• Contanten en equivalenten
  
• Debiteuren
  
• Voorraden
  

Kortlopende schulden zijn verplichtingen die binnen een jaar vervallen, waaronder:

• Crediteuren
  
• Toegerekende kosten
  
• Kortlopende leningen
  
• Te betalen belastingen
  

Het verschil tussen de twee is je netto werkkapitaal. Dit getal geeft je een realtime overzicht van je vermogen om de dagelijkse activiteiten van je onderneming te financieren. Als het positief is, heb je meer liquide middelen dan kortlopende schulden. Dat betekent dat je je facturen en kosten kunt betalen en dan nog wat geld overhebt. Als het negatief is, overtreffen de schulden de beschikbare middelen, wat kan duiden op een risico op geldgebrek of vertragingen in de betalingen.

Een seizoensgebonden piek in de verkoop, een nieuwe voorraadinvestering of vertraagde klantbetalingen, kunnen je werkkapitaal verhogen of verlagen. Daarom monitoren ondernemingen dit voortdurend om de solvabiliteit en financiële flexibiliteit op korte termijn in de gaten te kunnen houden. Het is het verschil tussen geld bij elkaar moeten schrapen en in staat zijn om kansen te benutten.

Voorbeeldberekening

Stel dat een bedrijf de volgende vlottende activa heeft:

• $ 50.000 aan contanten
  
• $ 100.000 aan debiteuren
  
• $ 75.000 aan voorraad
  

En stel dat het deze vlottende schulden heeft:

• $ 80.000 aan crediteuren
  
• $ 50.000 aan kortlopende leningen en toegerekende kosten
  

werkkapitaal = $ 225.000 (activa) - $ 130.000 (passiva) = $ 95.000

Werkkapitaal is wat overblijft nadat de onderneming aan haar kortetermijnverplichtingen heeft voldaan. Dat is waar het bedrijf mee kan werken, bijvoorbeeld meer voorraad inkopen, seizoensgebonden dalen opvangen of het volgende project financieren.

Positief werkkapitaal is over het algemeen een goed teken: het betekent dat het bedrijf na het betalen van alle facturen nog geld overheeft. Het kan zelfs groeien zonder dat er extra financiering nodig is.

Maar laten we nu de cijfers een omdraaien. Als de activa $ 130.000 zijn en de passiva $ 225.000, zou het werkkapitaal minus $ 95.000 zijn. Dat betekent een negatief werkkapitaal, wat aangeeft dat de onderneming niet over voldoende vlottende middelen beschikt om aan haar verplichtingen te voldoen. Dat kan tijdelijk zijn, maat het kan ook wijzen op een dieper liquiditeitsprobleem dat moet worden opgelost.

Context is belangrijk. Sommige snel bewegende ondernemingen kunnen zonder problemen een lager werkkapitaal aanhouden, terwijl andere een grotere buffer nodig hebben om te functioneren.

Wat zijn de voordelen van een sterk werkkapitaal?

Sterk werkkapitaal kan je onderneming in staat stellen zich te ontwikkelen, zich aan te passen en te groeien zonder dat je je zorgen hoeft te maken over timing. Dit is wat dat soort flexibiliteit mogelijk maakt:

• Bedrijfsvoering met minder stress: Wanneer je werkkapitaal solide is, kun je de lonen uitbetalen, leveranciers betalen en de dagelijkse uitgaven afhandelen zonder stress. Je kunt gewoon aan je verplichtingen voldoen zonder dat je hoeft te wachten op die ene grote uitbetaling of met vervaldatums moet gaan schuiven om tijd te winnen.
  
• Onverwachte gebeurtenissen hanteren: Elk onderneming kan te maken krijgen met een vertraagde klantbetaling, een onverwachte reparatie of een slechter kwartaal. Een sterk werkkapitaal geeft je de speelruimte om deze onverwachte kosten op te vangen zonder je toevlucht te nemen tot kortlopende schulden of noodmaatregelen.
  
• Sneller ja kunnen zeggen: Als je werkkapitaal over hebt, kun je ja zeggen tegen nieuwe kansen, bijvoorbeeld een leverancier die een bulkkorting aanbiedt, een klant die een grote bestelling plaatst, of de kans om in een nieuw product te investeren, zonder stil te staan bij de vraag of je het kunt betalen.
  
• Een betere positie voor kredietverstrekkers en investeerders: Positief werkkapitaal duidt op betrouwbaarheid. Het laat zien dat je liquiditeit bewust beheert, wat zeer gewaardeerd wordt door banken, investeerders en partners. Ze willen weten of je kunt nakomen wat je hebt beloofd, zelfs als de omstandigheden veranderen.
  
• Kunnen uitbreiden volgens je eigen tijdlijn: Sterk werkkapitaal betekent dat je niet elke keer financiering hoeft aan te vragen als je wilt groeien. Je kunt je eigen geld herinvesteren in je volgende onderneming op je eigen voorwaarden, in je eigen tempo. En als je extern kapitaal nodig hebt, maken je cijfers dat gemakkelijker.
  

Hoe bereken je de werkkapitaalratio?

De werkkapitaalratio, ook wel de current ratio genoemd, laat zien hoe goed je kortlopende activa zich verhouden tot je kortlopende schulden.

Hier is de basisformule:

werkkapitaalratio = vlottende activa ÷ vlottende schulden

Deze ratio deelt activa door schulden voor een relatief resultaat, geen absoluut getal. Werkkapitaal vertelt je hoeveel je hebt, terwijl de werkkapitaalratio je vertelt hoe goed je in staat bent aan je verplichtingen te voldoen.

Beschouw het vorige voorbeeld van een onderneming met $ 225.000 aan vlottende activa en $ 130.000 aan vlottende schulden. Deel het eerste cijfer door het laatste en je krijgt een ratio van ongeveer 1,73. Dat betekent dat je $ 1,73 aan activa hebt voor elke $ 1,00 aan vlottende schulden.

Een goede werkkapitaalratio ligt ergens tussen de 1,50 en 2,00. Is de ratio te laag, dan loop je het risico dat je je facturen of andere kosten niet kunt betalen. Als de ratio te hoog is, gebruik je het werkkapitaal misschien niet efficiënt genoeg (bijvoorbeeld door contant geld of voorraad te laten liggen in plaats van het doordacht te gebruiken).

Maar houd in gedachten dat een 'gezonde' ratio verschilt per branche. Sommige ondernemingen houden bewust een lagere ratio aan. Andere, vooral ondernemingen met lange verkoopcycli of grote voorraadbehoeften, hebben meer manoeuvreerruimte nodig.

Hoe kun je de werkkapitaalratio verbeteren?

Het verbeteren van je werkkapitaalratio betekent dat je beter in staat bent om aan kortetermijnverplichtingen te voldoen zonder de cashflow onder druk te zetten. Je kunt dat doen door je vlottende activa te vergroten, je kortlopende schulden te verminderen, of beide.

Hier zijn enkele praktische manieren waarop je de ratio kunt verhogen.

Vorderingen sneller innen

Hoe sneller je je betalingen ontvangt, hoe sterker je werkkapitaal wordt.

Om vorderingen sneller te ontvangen, kun je:

• Direct factureren
  
• Vroeg en consequent opvolgen
  
• Kleine kortingen aanbieden voor vroege betaling, als dit zinvol is
  
• Kredietvoorwaarden aanscherpen voor traag betalende klanten
  

Houd de voorraad beperkt

Het aanhouden van een voorraad houdt meestal in dat je geld vastzet. Te veel voorraad, vooral als deze niet in beweging is, kan je werkkapitaal stilletjes verminderen.

Om de voorraad beperkt te houden, kun je het volgende doen:

• Houd omzet in de gaten en koop niet in wat niet goed verkoopt
  
• Bestel vaker in kleinere batches
  
• Koop niet voordat er vraag naar is, tenzij dit een duidelijk voordeel oplevert
  

Goed beheerde voorraad verandert sneller in inkomsten en maakt kapitaal vrij voor andere delen van de onderneming.

Slim crediteurenbeheer

Je wilt relaties met leveranciers niet schaden door betalingen uit te stellen. Maar je hoeft ook niet elke factuur onmiddellijk te betalen.

Als je de instroom en uitstroom strategischer op elkaar wilt afstemmen, kun je het volgende doen:

• Onderhandel over langere betaalvoorwaarden als dat mogelijk is
  
• Voldoe betalingen dicht bij de vervaldatum, maar betaal niet te laat
  
• Bouw sterke relaties met leveranciers op die je speelruimte geven
  

Vermijd onnodige kortlopende schulden

Te veel kortetermijnleningen kunnen je ratio verlagen. Als je de leningen kunt verlagen of herstructureren, maakt dat een verschil.

Je kunt het volgende doen:

• Herfinancier kortlopende leningen naar leningen met een langere looptijd, indien van toepassing
  
• Vermijd kredietlijnen voor uitgaven die geen snel rendement opleveren
  
• Denk goed na over wat er als eerste wordt afgelost
  

Het verminderen van kortlopende schulden helpt bij het beheren van de omvang en timing van je verplichtingen.

Bouw een buffer op

Extra geld achter de hand hebben, verbetert je ratio door de vlottende activa te vergroten en geeft je meer opties wanneer je voor verrassingen komt te staan.

Om deze buffer op te bouwen, kun je dit doen:

• Zet een percentage van de inkomsten opzij als reserve
  
• Houd een deel van de ingehouden resultaten vast in plaats van alle winst uit te keren
  
• Gebruik waar mogelijk eigen vermogen of langetermijnfinanciering (in plaats van kortetermijnleningen) om groei te financieren
  

Zelfs een bescheiden buffer kan je werkkapitaalratio beschermen tijdens slappe periodes of wanneer je onverwachte uitgaven moet doen.